ADAM OLEARININ PERSIYA VƏ DAĞISTAN MARŞRUTU

Oleari Maqdeburq yaxınlığındakı Aşerslebendə doğulmuşdur. Leypsiqdə təhsil aldıqdan sonra, III Fridrixin saray kitabxanaçısı və riyaziyyatçısı olmuşdur. Rus və ərəb dillərini bildiyinə görə 1633-cü ildə hüquqşünas Filip Kruzius fon Kruzenştern və Hamburqlu tacir Otto Brüggemanın başçılığı altında Rusiya və İrana göndərilən səfirliyə katib təyin edilmişdir. Səfirliyin məqsədi Holşteyn-Qottorp hersoqluğu ilə Səfəvi şahı I Səfi arasında ipək ticarətinə icazə verilməsinə dair müqavilə imzalamaq idi. Həmçinin, ticarət yolları Rusiya ərazisindən keçdiyinə görə rus çarının da icazəsi tələb olunurdu. Səfirlik 22 oktyabr 1633-cü ildə yola düşdü və Hamburq, Lübek, Riqa, Dorpat (5 ay burada dayanma), Reval, Narva, Ladoqa və Novqoroddan keçərək 14 avqust 1634-cü ildə Moskvaya çatdı. Burada onlar çar Mixail Fyodoroviçlə sərfəli müqavilə imzalayaraq hersoqun bu müqaviləni təsdiqləməsi üçün dərhal Qottorpa geri qayıtdılar.  Bu məsələ həll edildikdən sonra, səfirlik İrana getmək üçün 22 oktyabr 1635-ci ildə Hamburqdan yola çıxaraq, 1636-cı il martın 29-da Moskvaya çatmışdır. İyunun 30-da buradan ayrılaraq Nijni Novqorod yaxınlığındakı Balaxnaya yola düşmüş və burada Volqa çayında əvvəlcədən hazırlanmış gəmiylə Xəzər dənizinə və oradan cənuba hərəkət etməyə başlamışdır.30 iyul Volqanın aşağısıyla hərəkət edən gəmi güclü fırtınaya görə o zamankı Nizabad kəndində sahilə yan aldı.(Nizabad kəndi Xaçmazın indiki Niyazoba kəndidir) 14 noyabr 1636-cı ildə Dərbəndə hərəkət edən səfirlik, buradan cənuba doğru quru yolu ilə hərəkətə başladı. Dərbənddə olarkən Oleari yerli əhalidən bir sıra maraqlı rəvayətlər yazıya almışdır. Dədə Qorqud məzarını, Burlaxatun türbəsini ziyarət etmiş, hətta məzarların yerləşdiyi ərazini də təsvir etmişdir. Şamaxıda 3 ay şahın cənuba hərəkət etmələrinə dair icazə verməsini gözləmiş və Ərdəbil, Sultaniyyə və Qəzvindən keçərək 3 avqust 1637-ci ildə şahın paytaxt İsfahandakı sarayına çatmışdır. Səfirliyin üzvləri 16 avqustda Şah I Səfi tərəfindən qəbul edilirlər.  Buradakı danışıqlar Moskvadakı kimi uğurlu alınmır və səfirlik 21 dekabr 1637-ci ildə İsfahanı tərk edib, Rəşt, Lənkəran, Həştərxan, Kazan, Moskva və s. şəhərləri keçərək geriyə qayıdır.