“19 YANVAR” TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > “19 Yanvar” tariximizdə
1037    
18/01/2017

1629-cu ildə - Azərbaycan Səfəvi dövlətinin hökmdarı Şah I Abbas (1587-1629) vəfat etdi. 

1873-cü ildə - Azərbaycanın ilk maarifçi qadınlarından biri, C.Məmmədquluzadənin 3-cü həyat yoldaşı Həmidə xanım Məmməd-quluzadə-Cavanşir (1873-1955) Ağcabədi rayonunun Kəhrizli kən-dində anadan olub. Qafqaz Müsəlman Qadınları Xeyriyyə Cəmiy-yətinin yaradıcılarından biri olub. Atası-“Qarabağ xanlığının siyasi vəziyyətinə dair (1747-ci ildən 1805-ci ilə qədər)” əsərinin müəllifi Əhməd bəy Cavanşirin və Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümeyi-hallarını, M.Ə.Sabir haqqında xatirələr yazmış, Azərbaycan yazıçılarının əsərlərindən ruscaya tərcümələr etmişdir.

1924-cü ildə - Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti ən zəruri mallar olan ağ neft, parça, qənd, şüşə məmulatı və sairənin qiy-mətini ucuzlaşdırmaq barəsində qərar qəbul etdi. 

1946-cı ildə - Təbrizdə Ali İncəsənət və Rəssamlıq Məktəbi fəaliyyətə başladı.

1953-cü ildə - Şair, tərcüməçi Ələsgər Əlioğlu anadan olub. 

1965-ci ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Şamoy Məhyəddin oğlu Çobanov (1965-1990) Qazax rayonunun Ağköynək kəndində anadan olub.

1976-cı ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Şamil Ağasəf oğlu Ramazanov (1976-1995) Ağsu rayonunun Rəhimli kəndində anadan olub.

1986-cı ildə - Leytenant Fərid Gülağa oğlu Əhmədov Cəlilabad rayonunda anadan olub. O, 2010-cu il sentyabrın 3-dən 4-nə keçən gecə Tərtərin Çiləbürt kəndi yaxınlığındakı döyüşdə şəhid olub. Birbaşa döyüş xəttində həlak olduğu üçün Fərid Əhmədovun meyiti düşmən tərəfdə qalıb və yalnız noyabrın 6-da Ermənistan və Azərbaycan tərəflərinin razılaşmaları nəticəsində qaytarılıb.

1990-cı ildəBütün bunlara baxmayaraq, 1990-cı il yanvarın 19-da Mixail Qorbaçov SSRİ Konstitusiyasının 119-cu, Azərbaycan SSR Konstitusiyasının 71-ci maddələrini kobud şəkildə pozaraq, yanvarın 20-dən Bakıda fövqəladə vəziyyət elan edilməsi haqqında fərman imzaladı. Lakin SSRİ DTK-nın “Alfa” qrupu yanvarın 19-da saat 19.27-də Azərbaycan televiziyasının enerji blokunu partlatdı, respublikada televiziya verilişləri dayandırıldı. Gecə isə qoşun fövqəladə vəziyyət elan edilməsindən xəbərsiz olan şəhərə daxil oldu və əhaliyə divan tutmağa başladı. Bakıda fövqəladə vəziyyətin elan olunması haqqında məlumat isə əhaliyə yalnız yanvarın 20-də səhər saat 7-də respublika radiosu ilə çatdırıldı. Fövqəladə vəziyyətin yanvarın 20-də, saat 00-dan başlanmasına göstəriş verildiyinə baxmayaraq, qoşun hissələri yanvarın 19-da saat 21-dən ilk olaraq Türkan-Qala tərəfdən şəhərə yeridildi. "Bakı əməliyyatı"na SSRİ müdafiə naziri D.Yazov şəxsən rəhbərlik edirdi. Bakı qarnizonu qoşunları, gətirilən hərbi hissələr, hərbi gəmilərdən desant, xüsusi cəza dəstələri hücuma keçdi. Ağır hərbi texnika çox asanlıqla barrikadaları dağıtdı. Əsgərlər gözyaşardıcı qazdan istifadə edir, əliyalın adamlara avtomat silahlardan güclü atəş açırdılar. Qaçıb sığınacaqlarda gizlənənlər tanklar üzərindəki projektorların köməyi ilə axtarılıb tapılır, gülləbaran edilirdilər. Hərbçilər təsadüfən yola çıxanları, yaşayış evlərini, təcili yardım maşınlarını, şəhər nəqliyyatını atəşə tutur, yaralıları öldürür, meyitləri yandırır, təhqir edir, adamları tankların tırtılları altına salıb əzabla öldürür, eybəcər hala salırdılar. Şəhərin küçələri öldürülmüş, yaralanmış adamların, qocaların, qadınların, uşaqların qanına qərq olmuşdu. Əsgərlər tibb müəssisələrini mühasirəyə alaraq yaralı mülki şəxslərin buraya gətirilməsinə, habelə tibbi heyətin yaralılara köməyə getməsinə mane olurdular. Rəsmi məlumatlara görə, Bakıda və respublikanın rayonlarında 147 nəfər öldürülüb, 744 nəfər yaralanıb, 841 nəfər qanunsuz həbs olunub, onlardan 112 nəfəri SSRİ-nin müxtəlif şəhərlərinə aparılaraq həbsxanalarda saxlanıb. Hərbi qulluqçular tərəfindən 200 ev və mənzil, 80 avtomaşın, o cümlədən təcili yardım maşınları dağıdılıb, yandırıcı güllələrin törətdiyi yanğınlar nəticəsində külli miqdarda dövlət əmlakı və şəxsi əmlak məhv edilib. Dövlət, ictimai və şəxsi əmlaka həmin dövrün qiymətləri ilə 5.637.286 rubl miqdarında maddi ziyan vurulmuşdu.

1990-cı ildə - Naxçıvan MSSR Ali Soveti muxtar respublikanın SSRİ tərkibindən çıxması barədə qərar qəbul edib. Bu, SSRİ-də muxtar qurum tərəfindən qəbul edilən ilk belə qərar idi. Naxçıvanın Ermənistan tərəfindən blokadaya alınmasına və bölgəyə edilən silahlı hücumlara qarşı SSRİ rəhbərliyinin tədbir görməməsinə cavab olaraq belə bir qərar qəbul olunmuşdu. Naxçıvan Ali Soveti Qars müqaviləsinin (1921) tələblərini əsas tutaraq kömək üçün Türkiyəyə, eləcə də BMT-yə müraciət edib.

1992-ci ildə - Erməni silahlı qüvvələri Şuşa rayonunun Kərkicahan kəndini işğal ediblər. Strateji ərazidə yerləşən kəndi ələ keçirəndən sonra ermənilər Şuşa üzərinə aramsız raket hücumlarına başladılar.

1993-cü ildə - Azərbaycan parlamenti "Dövlət gerbi haqqında" Konstitusiya Qanunu qəbul edib. Xalq Cümhuriyyəti dövründə Dövlət gerbi haqqında müsabiqə elan edilsə də (yanvar 1920), onu başa çatdırmaq mümkün olmamışdı. 1991-ci ildə Ali Sovetin qərarı ilə yeni müsabiqə elan olundu və Cümhuriyyət dövründə hazırlanmış layihələrdən biri cüzi dəyişikliklərlə Dövlət gerbi kimi təsdiq edildi. Dövlət gerbi palıd budaqlarından və sünbüllərdən ibarət qövsün üzərində yerləşən qalxan təsvirindən ibarətdir. Qalxanın üstündə Azərbaycan bayrağının rəngləri fonunda səkkizguşəli ulduz, ulduzun mərkəzində alov təsviri var.  Dövlət gerbinin qabarıq təsviri: 1) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin iqamətgahına və xidməti kabinetinə; 2) Azərbaycan Respublikası parlamentinin binasına, iclas salonuna və parlament sədrinin xidməti kabinetinə; 3) Azərbaycan Respublikasının bütün məhkəmələrinin, hərbi tribunallarının binalarına, məhkəmə iclaslarının salonlarına, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi və Ali Məhkəməsi sədrlərinin xidməti kabinetlərinə; 4)Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallarda dövlət orqanlarının binalarına; 5) Azərbaycan Respublikasının diplomatik və ticarət nümayəndəliklərinin, konsulluq idarələrinin binalarına vurulur.

1993-cü ildə - Azərbaycan Respublikası ilə Qırğızıstan Respublikası arasında diplomatik münasibətlər quruldu. 

2009-cu ildə - Gürcüstan Azərbaycanlılarının Milli Assambleyası Gürcüstanda Azərbaycan dilinə dövlət dili statusu verilməsi tələbini irəli sürdü.