"28 MAY" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "28 May" tariximizdə
1074    
28/05/2017

1918-ci ildə - Tiflisdə Azərbaycan Milli Şurasının iclasında Azərbaycan Cümhuriyyətinin yaradıldığı elan olunub. Əhməd bəy Ağayevin sədrliyi ilə (Milli Şuranın sədri M.Rəsulzadə Batumda Osmanlı ilə danışıqlarda idi) keçən iclasda iştirak edən 26 deputatın yekdil səsi ilə "İstiqlal Bəyannaməsi" qəbul olunub. Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə ilk hökumət təsdiqlənib. Hökumətdə "Müsavat" 3, müsəlman sosialistlər 2, "Hümmət" və "İttihad" hərəyə 1 yer almışdı, 2 nəfər bitərəf nazir (o cümlədən F.Xoyski) vardı. Hökumət iyunun 16-dək Tiflisdə fəaliyyət göstərdi. Cümhuriyyətin 23 aylıq tarixində beş hökumət qurulmuş, onlardan üçünə F.Xoyski, ikisinə isə N.Yusifbəyli başçılıq etmişdi. 1918-ci il mayın 28-dən 1920-ci il aprelin 27-dək fəaliyyət göstərsə də, Azərbaycan xalqının taleyində böyük rol oynayan məhz milli dirçəliş və dövlətçilik mərhələsi, həmçinin müsəlman dünyasında ilk respublika olan Azərbaycan Cümhuriyyəti Şərq ölkələrində demokratik ideya və hərəkatların inkişafına da müsbət təsir göstərmişdir.  

1919-cu ildə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaranmasının birinci ildönümünün bayram edilməsi ilə əlaqədar olaraq, onun hökumətinin öz ölkə vətəndaşlarına ünvanlanan müraciətində deyilirdi: "1919-cu il mayın 28-i Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli bayramıdır. Bu elə bayramdır ki, onun xatiri ümum Azərbaycan vətəndaşları üçün daima möhtərəm və müqəddəs sayılacaqdır. Bu az vaxt ərzində Azərbaycan türkləri özlərinin müstəqil və azad yaşamağa layiq olduqlarını gözəl surətdə göstərib dövlət təşkilinə istedad və qabiliyyət yetirdiklərini sübut etdilər. Bunun sayəsində indi məmləkətdə insanı məmnun edəcək bir dərəcədə nizam və asayiş hökmfərmadır". 

1919-cu ildə - Əlimərdan bəy Topçubaşovun başçılıq etdiyi Azərbaycan nümayəndə heyəti Paris sülh konfransında ABŞ prezidenti Vudro Vilsonla görüşərək Xalq Cümhuriyyətinin tanınmasını xahiş edib. Antitürk və ermənipərəst mövqeyi ilə seçilən Vilson bu xahişi rədd edib. ABŞ prezidenti qeyd etmişdi ki, dünyanın kiçik ərazilərə parçalanmasını Sülh Konfransı istəmir və Azərbaycan məsələsinə Rusiya məsələsi həll olunduqdan sonra baxıla bilər. O, azərbaycanlılara Cənubi Qafqaz xalqlarının konfederasiyası ideyasını müzakirə etməyi məsləhət görmüş və demişdi ki, konfederasiya Millətlər Cəmiyyətinin himayəsinə veriləcək ölkə kimi böyük dövlətlərdən birinin himayəçiliyinə ümid edə bilər. 

1918-ci ildə - 1800 nəfərlik Gəncə qarnizonu mayın 28-dən 29-na keçən gecə üsyan qaldırdı və şəhərin müsəlmanlar yaşayan hissəsini tutdu. Üsyanın yatırıldığı bir neçə gün ərzində minlərlə üsyançı həlak oldu. Onların arasında görkəmli ictimai-siyasi xadimlər var idi. Generallar, yüksək rütbəli zabitlər, o cümlədən general-mayor Məmməd Mirzə Qacar, general-mayor Cavad bəy Şıxlinski, polkovnik Cahangir bəy Kazımbəyov qətlə yetirildilər, bir çoxları isə Nargin adasına sürgün edilib orada güllələndi. 

1945-ci ildə - SSRİ Dövlət Müdafiə Komitəsi "Bakıda neft hasilatını artırmaq tədbirləri haqqında" xüsusi qərar qəbul etdi. Qərarda neft sənayesini inkişaf etdirməyin böyük proqramı nəzərdə tutulmuşdu. Müharibə qurtarandan sonra müəssisələrdə iş vaxtından artıq işləmək hallarına son qoyuldu. 8 saatlıq iş günü və illik məzuniyyətlər bərpa edildi. 1945-ci il dekabrın 1-dən müharibə illərində istifadə edilməmiş məzuniyyətlərə görə pul kompensasiyasının ödənilməsinə başlandı. Maşınqayıranlar tezliklə neft-mədən avadanlığı buraxılışını bərpa etdilər, yeni neft avadanlığının növlərini istehsal etməyi öyrəndilər. 1946-cı ilin əvvəlində "Azneftmaş" trestinin neft-maşınqayırma zavodlarının mülki məhsul buraxmağa keçidi başa çatdı. Müharibədən qabaqkı məmulatın nomenklaturası tamamilə bərpa olundu, neft avadanlığının bir sıra yeni növlərinin buraxılışı qaydaya salındı. 1946-cı ildə bu zavodların məhsulu 1945-ci ildəki həcmdən 14,5 faiz çoxaldı.

1948-ci ildə - Dövlət qulluğundakı səmərəli fəliyyətinə görə “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmiş, 1993-cü ildən indiyədək Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyası Humanitar siyasət şöbəsinin müdiri, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Fatma Hüseyn qızı Abdullazadə Bakı şəhərində anadan olmuşdur.

1992-ci ildə - Sədərəkdə Naxçıvanı Türkiyə ilə birləşdirən körpünün ("Ümid körpüsü") açılışı olub. Mərasimdə Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev, Azərbaycan Ali Sovetinin sədri İsa Qəmbər, Türkiyənin baş naziri Süleyman Dəmirəl iştirak edib.

2004-cü ildə - Azərbaycanla Keniya arasında diplomatik münasibətlər qurulub.

2006-cı ildə - Bakı-Tbilisi-Ceyhan kəməri ilə nəql olunan Azərbaycan nefti Türkiyənin Aralıq dənizi sahilindəki Ceyhan limanına çatıb. Kəmərin neftlə doldurulmasına 2005-ci il mayın 25-də başlanmış, neft kəmərin Gürcüstan hissəsinə 2005-ci il avqustun 10-da, Türkiyə hissəsinə 2005-ci il noyabrın 18-də daxil olmuşdu.