"13 İYUN" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "13 İyun" tariximizdə
1113    
13/06/2017

1796-cı ildə - Azərbaycanın şimal torpaqlarına yürüş edən general V.Zubovun komandanlığı altındakı rus qoşunları Bakını ələ keçiriblər. Rus qoşunlarının komandanlarından olan general Pavel Sisianov Bakının komendantı təyin olunub. Bundan bir qədər əvvəl, 1796-cı ilin yazında rus qoşunları Dərbəndi və Gəncəni işğal etmişdilər. Rusların bu işğalı uzun çəkmədi və II Yekaterinanın ölümündən sonra oğlu I Pavel Zubovu geri çağırdı. Ruslar 1797-ci ilin martında Bakını tərk etdilər. Lakin bir neçə ildən sonra (1803) çar Rusiyasının Azərbaycan torpaqlarına növbəti və bu dəfə artıq uzunmüddətli işğalçılıq yürüşü başladı.

1919-cu ildə - ABŞ prezidenti Vudro Vilson, Böyük Britaniyanın baş naziri Devid Lloyd Corc, Fransanın baş naziri Jorj Klemanso, İtaliya baş naziri Vittorio Orlando və Yaponiyanın təmsilçisi baron Makinonun imzası ilə Rusiya ərazisində admiral Kolçakın ali hakimiyyətinin qismən tanınmasına dair sənəd dərc olundu. Bununla əlaqədar olaraq Azərbaycan, Gürcüstan, Latviya, Estoniya, Şimali Qafqaz, Belorusiya və Ukrayna nümayəndələri Paris konfransının sədrinə etiraz notası təqdim etdilər.

1922-ci ildə - Zaqafqaziya respublikalarının xarici siyasəti birləşdirildi - onların "xarici siyasət komissarlıqları" ləğv edildi. Bu respublikaların "xarici siyasətinə" ümumi rəhbərlik "İttifaq Şurası Rəyasət Heyəti" tərəfindən həyata keçirilməli idi. İttifaq Şurasında Azərbaycanın səlahiyyətli nümayəndəsi Əliheydər Şirvaninin (Mustafabəyovun) rəhbərliyi altında həmin ilin avqustunda Azərbaycanda "Xarici Əlaqələr" üzrə katiblik yaradıldı. Beləliklə, Azərbaycan SSR, suveren dövlət subyekti kimi, müstəqil xarici siyasət aparmaq səlahiyyətindən faktiki olaraq məhrum edildi.

1923-cü ildə - Azərbaycan MİK-nın II sessiyası bir nəfər bitərəf qalmaqla Konstitusiya layihəsini qəbul etdi. 

1934-cü ildə - Bakıda Azərbaycan yazıçılarının I qurultayında Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı yaradılmışdır.

1946-cı ildə - İranda milli azadlıq hərəkatının ümumi yüksəlişi şəraitində manevr etməklə vaxt qazanmağa çalışan Tehran hökuməti 1946-cı il iyunun 13-də Azərbaycan Milli Məclisini Azərbaycan Əyalət əncüməni kimi tanımağa məcbur oldu. Azərbaycan valisini təyin etmək (Əyalət əncüməninin təklifi ilə) İran hökumətinin səlahiyyətində qaldı.

1989-cu ildə - Dağlıq Qarabağda təşkil edilmiş İcraiyyə Komitəsi hüququnda birbaşa Moskvaya tabe olan müvəqqəti Xüsusi İdarə Komitəsi (XİK) vilayətdə qayda-qanunu bərpa etmək əvəzinə onu Azərbaycana bağlayan iqtisadi əlaqələrinin tam qırılmasına, azərbaycanlıların buradan qovulmasına, ermənilərin silahlanmasına və quldur dəstələrində birləşməsinə şərait yaratdı. Belə ki, Ermənistandan DQMV Mardakert (indiki Ağdərə) rayonundakı gizli təyyarə meydanına silah və sursat daşınırdı. Azərbaycanlılardan isə adi ov silahları da müsadirə edilirdi. Onlardan 18 min ov silahı alınmış, yaxşı silahlanmış düşmən qarşısında əliyalın, müdafiəsiz vəziyyətə salınmışdılar. Xüsusi İdarə Komitəsinin tam imkan yaratdığı şəraitdə 1989-cu il iyunun 13-dən başlayaraq vilayətdə azərbaycanlılar yaşayan məntəqələr blokadaya alındı. Sovet ordu hissələrinin köməyi ilə erməni quldurları -"saqqallılar" Xankəndindən bütün azərbaycanlıları-14 min nəfəri qovub çıxartdılar.

1992-ci ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı Şikar Şükür oğlu Şikarov (1953-1992) Ağdərə uğrunda gedən ağır döyüşlərin birində qəhrəmancasına həlak olmuşdur.

1992-ci ildə - Milli Qəhrəman leytenant Vaqif Qurbanovun idarə etdiyi "Su-25" təyyarəsi Dağlıq Qarabağ üzərində ermənilər tərəfindən vurulub. Pilot həlak olub.

1993-cü ildə - Milli Məclisdə Gəncə hadisələri (4 iyun) ilə bağlı gərgin müzakirələr başlayıb. Gəncədəki hərbi qiyamı yatırtmaq üçün həyata keçirilən uğursuz əməliyyata görə məsuliyyət daşıyan AXC iqtidarının ikinci şəxsi, parlamentin sədri İsa Qəmbər istefa verib. Onun istefasını Surət Hüseynovun başçılıq etdiyi qiyamçılar dəstəsi tələb edirdi. Prezident Elçibəy və digər hakimiyyət mənsubları parlament sədri postunu Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyevə təklif etsələr də, o, mövcud vəziyyəti bilavasitə öyrənmək üçün Gəncəyə gedəcəyini və yalnız bundan sonra təklifə cavab verəcəyini bildirib. Heydər Əliyev bir qrup jurnalistin müşayiəti ilə həmin gün Gəncəyə yola düşüb.

1995-ci ildə - Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi ölkənin ali qanunvericilik orqanına seçkilərin keçirilməsi haqqında qərar qəbul etdi.

2000-ci ildə - Prezident Heydər Əliyev "Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi haqqında" Fərman verdi. Təlim-tərbiyə proseslərinin keyfiyyətcə yeniləşdirilməsini gücləndirmək üçün mülkiyyət formasından və tabeçiliyindən asılı olmayaraq, bütün təhsil müəssisələrinə tədris-metodik rəhbərlik, ayrı-ayrı dövlət qurumlarına məxsus təhsil müəssisələrinin (Müdafiə və Milli Təhlükəsizlik nazirlikləri müəssisələrindən başqa) tabeçiliyi Təhsil Nazirliyinə verildi. Azərbaycan Pedaqoji Kadrların İxtisasının Artırılması və Yenidən Hazırlanması Baş İnstitutunun bazasında Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu və onun regionlarda filialları yaradıldı. Təhsil Problemləri üzrə Respublika Elmi-Metodik Mərkəzi ilə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqoji İnstitutu bazasında Təhsil Problemləri İnstitutu, təsərrüfathesablı Təhsil Texnologiyaları Mərkəzi təşkil olundu. Fərmana əsasən təhsil sistemində aparıcı mövqeyi və beynəlxalq aləmdə real nüfuzu olan Bakı Dövlət Universitetinə, Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasına və Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Akademiyasına özünüidarəetmə və maliyyə müstəqilliyi statusu verildi.