"16 İYUL" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "16 İyul" tariximizdə
1034    
16/07/2017

919-cu ildə - Ərdəbil yaxınlığında Azərbaycan Sacilər dövlətinin başçısı Yusif Sacoğlunun qoşunları ilə Xilafət ordusu arasında döyüş olub. Ərəb qoşunları Yusifin ordusunu məğlub edib özünü əsir götürsələr də, Sacilər dövlətini Xilafətə tabe etdirə bilməyiblər. Əksinə, xəlifə Müktədir Yusifi Azərbaycanın hökmdarı kimi tanıyaraq azad etməli olub. 901-ci ildə qardaşı Məhəmmədin ölümündən sonra Sacilər dövlətinə başçılıq edən Y.Sacoğlu onu bölgədə (indiki Cənubi Azərbaycan) güclü qüvvəyə çevirmişdi. 

1905-ci ildə - Qafqazda "sülh və əmin-amanlıq yaratmaq" üçün Qafqaz canişini Tiflisdə bütün şəhərlilərin və silklərin müşavirəsini keçirtdi. Həmin müşavirədə Qafqazdakı çar idarələrinin məmurları, mülkədarlar və kapitalistlər, burjua ziyalıları, ən iri yerli qəzetlərin redaktorları iştirak edirdi. Müşavirədən az sonra canişinin göstərişi ilə "Zemstvo əsasnaməsi" dərc olundu. Bu sənəd 1864-cü il "Əsasnaməsi" əsasında hazırlanmışdı. "Zemstvo əsasnaməsi"ndə bütün silklərin iştirak etdikləri sahə zemstvo idarəsinin ən aşağı inzibati vahid olduğu göstərilirdi. Rusiyadan fərqli olaraq, Zaqafqaziyada daha kiçik, cəmisi bir neçə kənd cəmiyyətindən ibarət zemstvo vahidlərinin yaradılması nəzərdə tutulurdu. Növbəti həlqə zemstvo idarəsi olmalı idi. Onun qlasnıları (üzvləri) xüsusi sahə yığıncaqlarında və ən çox zemstvo rüsumları ödəyənlərin xüsusi seçki yığıncaqlarında seçilməli idi. Qəza qlasnılarının ümumi miqdarı iri torpaq sahibləri və qalan iştirakçıları arasında yarıbayarı bölünməli idi. Əslində bu, o demək idi ki, onlarla torpaq sahibi minlərlə və ya on minlərlə zəhmətkeşin seçdiyi qədər qlasnıya malik olacaqdı. Hər bir qəzadan iki qlasnısı olan dairə zemstvosu diyarda ən ali zemstvo idarəsi kimi təklif olunurdu. Dairə zemstvolarının hüquqları Rusiyanın daxili quberniyalarındakı quberniya zemstvolarının hüquqları ilə eyniləşdirilirdi. Layihədə nəzərdə tutulan zemstvo idarələri üzərində inzibati nəzarəti qəza rəisləri, quberniyalar və canişin Şurasının daxili işlər nazirliyindən olan üzvləri həyata keçirməli idilər və bu ciddilik də çarizmin müstəmləkə siyasətinin məqsədlərinə qulluq etməli idi. Canişinin göstərişinə görə, qəza və quberniya müşavirələri 1905-ci ilin sentyabrınadək keçirilməli, onların protokolları sentyabrın 15-də canişin dəftərxanasına təqdim olunmalı idi. 

1913-cü ildə - Azərbaycan fəhlə hərəkatında yeni mərhələ olan, 1913-cü ilin yazından etibarən Bakıda artmaqda olan etiraz hərəkatı, yayda, "Xəzər-Qara dəniz cəmiyyəti" fəhlələrinin iyulun 16-da başlayan tətili ilə ümumi xarakter almağa başladı. Nümayəndələri tətil komitəsinə daxil olmuş Bakı neftçilərinin həmkarlar ittifaqı, siyasi partiyalar və təşkilatlar (sosial-demokrat, eser) ümumi çıxışa hazırlıq görürdülər. 

1913-cü ildə - Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, Prezidentin fəxri təqaüdçüsü olmuş, bir sıra orden və medallarla təltif edilmiş Mirzə Əbdülcabbar oğlu Babayev (1913-2003) Bakı şəhərində Maştağa qəsəbəsində dünyaya gəlmişdir. O cümlədən, 2002-ci il may ayının 17-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən “Şöhrət Ordeni” ilə təltif edilmişdir.

1919-cu ildə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamenti Maliyyə Nazirliyi nəzdində vergi müfəttişi vəzifəsini təsis etdi, ona vergi müvəkkillərinin və vergi məntəqələrinin fəaliyyətini nəzarətində saxlamaq və təftiş etmək səlahiyyəti həvalə olundu. 

1934-cü ildə - Azərbaycan Respublikasının əməkdar memarı, Dövlət mükafatı laureatı, Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının həqiqi üzvü, Rusiya Memarlıq və İnşaat Akademiyasının həqiqi üzvü, Şərq Ölkələri Memarlıq Akademiyasının həqiqi üzvü Rasim Həsən oğlu Əliyev Gəncə şəhərində akademik Həsən Əliyevin ailəsində anadan olmuşdur. 

1989-cu ildə - Bakıda Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin təsis konfransı keçirildi. Cəbhənin Proqram və Nizamnaməsi qəbul olundu. İdarə heyəti formalaşdı. Əbülfəz Elçibəy AXC-nin sədri seçildi.

1992-ci ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Muxtar Cahid oğlu Qasımov (1958-1992) Xocalının Naxçıvanlı kəndi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid oldu. 

1996-cı ildə - Azərbaycan Respublikasının aqrar sektorunda radikal bir addım atıldı. "Torpaq islahatı haqqında" Qanun qəbul edildi. Bu qanuna görə, bütün postsovet respublikalarından fərqli olaraq, torpaq sosial ədalət prinsipinə əsasən kənddə yaşayan vətəndaşların xüsusi mülkiyyətinə pulsuz verildi. Respublikanın vahid torpaq fondu əsasında üç - dövlət, bələdiyyə və xüsusi torpaq mülkiyyəti forması müəyyən olundu. Kənd təsərrüfatı torpaqlarının 22 faizi - 1 milyon 911 min hektarı xüsusi mülkiyyətə, 45 faizi dövlət mülkiyyətinə, 33 faizi isə bələdiyyə mülkiyyətinə verildi. Qanunun icrası üçün Prezident Fərman imzaladı. "Dövlət torpaqları haqqında", "Torpaq vergisi haqqında" qanunlar, normativ aktlar qəbul olundu. 

1999-cu ildə - İsveçrənin Cenevrə şəhərindəki Jato qəsrində Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri Heydər Əliyev və Robert Koçaryan arasında görüş keçirilib. Bu görüşlə yüksək səviyyəli Qarabağ danışıqları intensiv mərhələyə qədəm qoydu.