944
30/08/2017 1410-cu ildə - Təbriz yaxınlığında, Əsəd qəsəbəsi kənarındakı ikinci Şənbi-Qazan döyüşündə keçmiş müttəfiqi Cəlairi Sultan Əhmədi məğlub etmiş Qara Yusif ona hakimiyyətin yeni sülaləyə keçməsini qanuniləşdirən sənədlərə qol çəkdirdi, Sultan Əhməd Qara Yusifin oğlu Pirbudağı öncədən oğulluğa götürmüşdü. Bu məsələni Sultan Əhmədə xatırladan Qara Yusif Azərbaycanın Pirbudağa verilməsi haqqında yarlıq yazdırdı. 1411-ci ildə Qara Yusif Təbrizdə Azərbaycan əyanları və Qaraqoyunlu əmirlərinin məclisində Pirbudağı "sultan" elan etdi, lakin dövlət işlərini bütövlükdə öz əlində saxladı. Qaraqoyunlu hökmdarı Qara Yusifin qoşunları Cəlairilər dövlətinin başçısı Sultan Əhmədin ordusunu məğlub edib. Bu döyüşdən sonra Cəlairilər dövlətinin (Cənubi Azərbaycan 1359-1410-cu illərdə bu dövlətin tərkibində olub) mövcudluğuna son qoyulub və yeni Qaraqoyunlu dövləti (1410-1468) meydana çıxıb.
1722-ci ildə - Rus ordusu Dərbənddən Bakıya doğru hərəkət etdi. Lakin bir sıra səbəblər üzündən I Pyotr yürüşünü dayandıraraq sentyabrın 5-də Dərbəndə döndü. Sentyabrın 7-də isə polkovnik Yunkerin başçılığı ilə qarnizonu burada qoyub Rusiyaya qayıtdı. I Pyotrun öz planını həyata keçirməsinə mane olan təkcə Bakı sultanı Məhəmmədhüseyn xanın rədd cavabı deyildi. Xəzər dənizində baş verən tufan nəticəsində rus əsgərlərinin azuqə və sursat saxlanılan gəmilərin əksəriyyəti, demək olar ki, dənizdə batmışdı. Bundan əlavə, atlar da yemsizlik və susuzluqdan əldən düşmüşdi. Nəhayət, I Pyotra xəbər çatdırıldı ki, İsveç Niştad sülh müqaviləsinin şərtlərini pozmağa cəhd göstərir. Osmanlı sarayının kəskin etirazı da I Pyotrun qayıtmasında az rol oynamadı. Qeyd etdiyimiz bütün bu hadisələr I Pyotru Dərbəndə geri dönməyə məcbur etdi.
1920-ci ildə - Dövlət opera teatrının binasında qurultay nümayəndələri üçün konsert-mitinq oldu, ertəsi gün isə Bakı fəhlə, qızıl əsgər və matros deputatları sovetinin və Azərbaycan həmkarlar ittifaqlarının qurultay nümayəndələrinin iştirakı ilə iclası keçirildi. Həmin iclasda N.N.Nərimanov, habelə Bela Kun (Macarıstan), Tomas Kvelç (İngiltərə), Con Rid (ABŞ), Q. Zinovyev, K. Radek və b. şərq xalqlarına təbriklə müraciət etdilər.
1921-ci ildə - Azərbaycan K(b)P MK məhərrəmlik günlərində fəhlə rayonlarında müsəlmanlara çay və qənd verməyi qərara aldı. Bu dövrdə Azərbaycanda məscid və kilsələr, o cümlədən Bibiheybət və Əmircanda Şəmsi Əsədullayev məscidləri, Bakıda Aleksandr Nevski baş kilsəsi və Müqəddəs Mariya katolik kastyolu, sinaqoqlar, müsəlmanların onlarla sitayiş yerləri və pirləri fəaliyyət göstərirdi. Bu illərdə digər şəhər və kəndlərdə, o cümlədən Şəki, Ağdam, Şuşa və digər regionlarda da məscidlər azad fəaliyyətdə idilər.
1930-cu ildə - Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin və Xalq Komissarları Sovetinin qərarı ilə respublika ərazisi yeni inzibati vahidlərə - rayonlara bölünüb. Qərara əsasən, 63 rayon yaradılıb. Bundan öncə respublikada ərazi-inzibati bölgü sistemi olaraq 10 dairə (Bakı, Gəncə, Qarabağ (Agdam), Quba, Kürdüstan, Lənkəran, Muğan (Salyan), Şirvan (Göycay) Nuxa, Zaqatala) və onların tərkibində qəzalar mövcud idi.
1941-ci ildə - Sovet ordu hissələri Zəncana daxil oldu.
1960-cı ildə - Azərbaycanını Milli Qəhrəmanı Əmiraslan Rza oğlu Əliyev (1960-1995) Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur.
1983-cü ildə - Azərbaycanın Xalq artisti, “Şərəf nişanı” ordeni ilə təltif edilmiş Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, muğam, təsnif və xalq mahnılarının mahir ifaçısı Rübabə Xəlil qızı Muradova (1933-1983) Bakıda vəfat etmiş, Yasamal qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
1991-ci ildə - Ali Sovetin növbədənkənar sessiyasında gərgin müzakirələrdən sonra "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında" Bəyannamə qəbul olunub. Sənəddə Azərbaycan Respublikasının 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş Xalq Cümhuriyyətinin varisi olduğu vurğulanırdı. Bununla yanaşı, parlament Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin konstitusion əsaslarını yaratmaq üçün ayrıca qanunun - Konstitusiya Aktının hazırlanması barədə qərar qəbul edib.
1991-ci ildə - Azərbaycan prezidentinin milli ordu deyil, milli qvardiya yaratmaq təklifi Ali Sovetdə keçmədi, milli özünümüdafiə qüvvələri yaratmaq haqqında qərar qəbul olundu.
1992-ci ildə - Azərbaycanla Qazaxıstan arasında diplomatik əlaqələr qurulub.
1993-cü ildə - Erməni hərbi birləşmələri yalnız mülki əhalinin qoruduğu Gəyən zonası (Cəbrayıl rayonu və Qubadlı rayonu rayonlarının arasında yerləşir) istiqamətindən güclü hərbi texnikanın müşaiyəti ilə hücuma keçdi. Əsas zərbə Xanlıq (Qubadlı) istiqamətinə göndərilmişdi. Qeyri-bərabər döyüşdə xanlıqlılar nə qədər fədakarlıqla döyüşsələr də, erməni tankları kəndə soxuldu. Həkəri çayı boyunca Muradxanlı, Balasoltanlı, Xocik istiqamətində rayona soxulan erməni birləşmələri kəndləri yandırdı, dinc əhaliyə divan tutdular.
1993-cü ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Sergey Murtuzəli oğlu Murtuzəliyev (1963-1993) təlim uçuşu zamanı qəzaya uğrayaraq həlak olmuşdur.
2000-ci ildə - Görkəmli şair, publisist Şahmar Əkbər oğlu Əkbərzadə (1941-2000) Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
2001-ci ildə - "Əsrin müqaviləsi" üzrə əsas işlərin birinci, mühüm fazasına başlanıldı.
2001-ci ildə - Biləsuvarda iki qonşu dövlətin - Azərbaycan Respublikası və İran İslam Respublikasının müştərək "Muğan" sərhəd bazarı açılmışdı.