"8 SENTYABR" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "8 Sentyabr" tariximizdə
1027    
07/09/2017

1920-ci ildə - Mühacirətdə olan Azərbaycan nümayəndə heyətinin Millətlər Cəmiyyətinə ünvanlanan müraciətində belə qeyd olunmuşdu: "Azərbaycan milləti... Cenevrədə birləşmiş olan millətlərin təmsilçilərinə müraciət edərək, Azərbaycan xalqının məruz qaldığı ələm və nəqabilə nəzəri-diqqətinizi cəlb etmək istəyir. ... 1920-ci ilin aprelində rus bolşevikləri Azərbaycanı istila etdi və qeyri-bərabər hərbdən sonra Qızıl ordu məmləkəti əsgəri işğalı altına aldı. O vaxtdan bəri Azərbaycanda üsyanlar davam edir. ... Millətlər Cəmiyyəti Ali Məclisinin Azərbaycan millətinə və onun haqlı tələblərinə mənəvi himayə göstərəcəyinə ümid edirik". Parisdə olan siyasi mühacirlər, xüsusilə Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycan həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün ardıcıl və ciddi çalışmışdı. O, 1920-ci ilin noyabrında Cenevrədə Millətlər Cəmiyyətində, 1922-ci ildə London, Genuya, 1923-cü ildə Lozanna konfranslarında çıxış edərək, Azərbaycanın milli hüquqlarının pozulması və dövlət müstəqilliyinə olan təcavüzü aşkarlamağa nail olmuşdu.

1943-cü ildə - İkinci dünya müharibəsinin iştirakçısı, SSRİ dövlət xadimi və məşhur Azərbaycan yazıçısı Nəriman Nərimanovun oğlu Nəcəf Nərimanov (1919-1943) həlak olmuşdur. O, Stalinqrad döyüşlərində igidlik göstərmiş, birinci dərəcəli "Vətən Müharibəsi" ordeni və "Stalinqradın müdafiəsinə görə" medalı ilə təltif olunmuşdu. 

1949-cu ildə - Rejissor, 1989-cu ildə Azərbaycan Dövlət Gənclər Teatrını açmış və vəfatına qədər teatrın bədii rəhbəri və direktoru olmuş Hüseynağa Ağahüseyn oğlu Atakişiyev (1949-2006) Bakı şəhərində anadan olmuşdur. “Qızıl dərviş” mükafatı laureatıdır. Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimidir. 

1949-cu ildə - Teatrşünas  alim, Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi İlham Əziz oğlu Rəhimli Yevlax rayonunun Malbinəsi kəndində doğulmuşdur. Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqının “Qızıl qələm” (5 may, 1977), Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının “Qızıl Dərviş” (10 mart 1992), “Humay” mükafatları laureatıdır. Azərbaycan  Jurnalistlər  İttifaqının, Rəssamlar İttifaqının, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının, Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.

1956-cı ildə - Sovet hökuməti azmaaşlı fəhlə və qulluqçuların əmək haqqını 1957-ci il yanvarın 1-dən artırmağı qərara aldı. Azmaaşlı zəhmət adamlarının əmək haqqının artırılması ilə yanaşı, ixtisas səviyyəsindən, iqtisadi əhəmiyyətindən, mürəkkəbliyindən, əmək tutumundan, iş şəraitindən, coğrafi və iqlim şəraitindən asılı olaraq, fəhlə və qulluqçuların əmək haqqı tənzimləndi. 

1991-ci ildə - Azərbaycanda ilk prezident seçkiləri keçirilib. Ölkədəki əksər siyasi qüvvələrin, o cümədən Xalq Cəbhəsinin boykot etdiyi və alternativsizlik şəraitində keçirilən seçkilərdə Azərbaycan KP MK-nın 1-ci katibi Ayaz Mütəllibov prezident seçilib. MSK-nın rəsmi nəticələrinə görə, səsvermədə iştirak edən seçicilərin 98,5 faizi onun lehinə səs vermişdi. Mütəllibov 1990-cı ilin mayında Ali Sovet tərəfindən formal olaraq prezident seçilmişdi, yeni seçki də mahiyyətcə ondan fərqlənmədi.

1991-ci ildə - Azərbaycanın xalq rəssamı, naxışşünas və xalçaşünas Lətif Hüseyn oğlu Kərimov (1906-1991) Bakıda vəfat edib. Onun təşəbbüsü ilə 1972-ci ildə Bakıda xalça muzeyi təşkil olunmuşdur. Onun monumental tədqiqat işlərindən biri çoxcildli "Azərbaycan xalçası" monoqrafiyasıdır. 

1992-ci ildə - Azərbaycanla Yaponiya (ölkəmizin müstəqilliyini 1991-ci il dekabrın 28-də tanımışdı) arasında diplomatik münasibətlər qurulub.

1998-ci ildə - Bakıda tarixi "Böyük İpək Yolu"nun bərpası ilə bağlı Avropa Birliyinin TRACECA (Avropa-Asiya nəqliyyat dəhlizi) layihəsi üzrə beynəlxalq konfrans keçirilib. 32 ölkənin (o cümlədən 9 ölkə prezidentinin), 12 beynəlxalq təşkilatın iştirak etdiyi konfransda Avropa-Qafqaz-Asiya beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin yaradılması haqqında müqavilə və digər sənədlər imzalanıb, "Bakı bəyannaməsi" qəbul edilib. TRACECA layihəsinin əsas iştirakçıları kimi müqaviləyə Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Özbəkistan, Türkiyə, Ukrayna, Moldova, Rumıniya və Bolqarıstan imza atmışdı. Azərbaycan sənədə belə bir qeyd əlavə etmişdi ki, Ermənistan işğal etdiyi əraziləri azad etməyincə Azərbaycan bu ölkə ilə hər hansı nəqliyyat əlaqəsi qurmayacaq. 

2005-ci ildə - Görkəmli ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru Xeyrulla Qulam oğlu Məmmədov (1934-2005) vəfat etmişdir. Azərbaycanda nəşr olunan müxtəlif ensiklopediyalarda alimin 130-dan, dövri mətbuatda isə 600-dən çox məqaləsi çap olunmuşdur.

2015-ci ildə - Məşhur kamança ifaçısı, Azərbaycanın xalq artist Habil Mustafa oğlu Əliyev (1927-2015) Bakıda vəfat etmiş və I Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.