“3 MART” TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > “3 Mart” tariximizdə
1148    
02/03/2017

1830-cu ildə - Car-Balakən bölgəsindəki Rusiya işğalına qarşı üsyan yatırılıb. Bölgənin Rusiyaya birləşdirilməsindən sonra muxtar ərazi vahidi kimi mövcud olan Car-Balakən camaatlığı ləğv olunub və ərazidə rus ordusunun Qafqaz komandanlığının birbaşa idarəçiliyi tətbiq edilib.

1863-ci ildə - Çar Rusiya ordusunda artilleriya generalı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbi nazirinin müavini, sovet hərb xadimi Əli ağa Şıxlinski (1863-1943) Gəncə quberniyasının Qazax qəzasının Qazaxlı (indiki Aşağı Salahlı) kəndində anadan olmuşdur. 

1875-ci ildə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından Məmmədhəsən Hacinski (1875-1931) anadan olmuşdur. Cümhuriyyət hökumətlərində xarici işlər və daxili işlər nazirləri postunu tutub. 1920-ci ilin aprelində yeni (beşinci) hökuməti qurmaq Hacinskiyə tapşırılıb. Lakin o, hökuməti qura bilməyib və bolşevik işğalı öncəsi "Müsavat"dan çıxaraq Azərbaycan kommunistlərinin sırasına qoşulub. İxtisasca memar olan Hacinski sovetləşmədən sonra xalq təsərrüfatında müxtəlif vəzifələr tutub, 1931-ci ildə Zaqafqaziya Diyar Partiya Komitəsinin rəhbəri L.Beriyanın göstərişi ilə həbs edilib və Tiflis həbsxanasında öldürülüb.

1912-ci ildə - Yazıçı, nasir, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, geologiya-mineralogiya elmləri namizədi, dosent, Azərbaycan Respublikası Əməkdar Mədəniyyət Xadimi Manaf Fərəc oğlu Süleymanov (1912-2002) anadan olub. Köhnə Bakı haqqında "Eşitdiklərim, oxuduqlarım və gördüklərim" adlı tarixi-ensiklopedik kitabın, Bakı neftçilərinin həyatından bəhs edən əsərlərin müəllifidir.

1914-cü ildə - Görkəmli aktyor, xalq artisti Hüseynağa Ələsgər oğlu Sadıqov (1914-1983) Bakıda anadan olmuşdur. 

1917-ci ildə - Cənubi Qafqazda mülki hakimiyyət yeni yaradılmış Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinə - OZAKOM-a verildi. Bu komitə regionun əsas millətlərini Dövlət Dumasında təmsil edən deputatlardan ibarət idi. OZAKOM-un sədri rus kadeti V.A.Xarlamov, üzvləri - kadet, sonralar müsavatçı M.Y.Cəfərov, gürcü federal-sosialisti K.Abaşidze, erməni kadeti M. Papacanov, rus kadeti P.Pereverzev idilər. İki gündən sonra Nazirlər Şurasının sədri Lvovun əmri ilə P.Pereverzev gürcü menşeviki A.Çxenkeli ilə əvəz edildi. OZAKOM-da Cənubi Qafqaz millətləri bərabər təmsil olunmadığı və aqrar məsələdə müəyyən mövqe tutulmadığına görə xalq kütlələri OZAKOM-a etimad göstərmədiyi üçün o, lap əvvəldən tənqid hədəfinə çevrildi.  

1917-ci ildə - "Müsəlman kütlələrinin psixologiyasını nəzərə alan" və "özünün xüsusi tarixə malik olduğunu iddia edən bolşevik "Hümmət" partiyası fəaliyyətini bərpa edib, özünün Müvəqqəti Komitəsini yaratdı. Müvəqqəti Komitənin başçısı N.Nərimanov, üzvləri isə M.Əzizbəyov, M.N.İsrafilbəyov və N.M.Sultanov seçildilər. Komitə bolşevik mövqeyində durduğunu bəyan etdi. Halbuki "Hümmət"in əyalətdəki komitələri menşeviklərin üstünlük təşkil etdikləri digər yerlərdə, həmçinin Tiflis quberniyasında onlara meyil göstərirdilər 

1919-cu ildə - Ustad xanəndə, xalq artisti Hacıbaba Hüseynəli oğlu Hüseynov (1919-1993) Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 

1922-ci  ildə - Azərbaycan MİK-in üçüncü sessiyası federasiyanı və Zaqafqaziya respublikalarının federativ İttifaqı haqqında Əsasnaməni bəyəndi. Zaqafqaziya səlahiyyətli konfransına Azərbaycan SSR MİK-dən həlledici səslə 25 və məşvərətçi səslə 3 nəfərdən ibarət nümayəndəlik təsdiq olundu. Nümayəndəliyə S.M.Əfəndiyev, M.N.İsrafilbəyov (Qədirli), V.Q.Yeqorov, S.C.Yaqubov, N.N.Nərimanov, N.G.Poltoratski, E.İ.Rodionov, M.Ə.Şahbazov və b. daxil idilər.  

1928-ci ildə - Nasir, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Namiq Ələkbər oğlu Abdullayev (1928-1992) Siyəzən rayonunun Dərə Zarat kəndində anadan olmuşdur. 

1937-ci ildə - Yazıçı-nasir, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, kinoredaktor, bir çox filmlərin ssenari müəllifi Fərman Kərimzadə (1937-1989) Qərbi Azərbaycanın Böyük Vedi kəndində (Ermənistan SSR Vedi rayonu) anadan olub. "Çaldıran döyüşü", "Xudafərin körpüsü", "Qarlı aşırım", "Təbriz namusu" və s. əsərlərin müəllifidir.  

1939-cu ildə - Azərbaycan şairi, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri namizədi, dosent Ənvər İsmayıl oğlu Rzayev (Ənvər Rza) Azərbaycanın Kəlbəcər rayonunun Aşağı Ayrım (Binə) kəndində anadan olmuşdur. 

1981-ci ildə - Azərbaycan rəssamlıq sənətinin ilk peşəkar nümayəndələrindən biri, Xalq Rəssamı Qəzənfər Ələkbər oğlu Xalıqov (1898-1981) Bakıda vəfat etmişdir.

1992-ci ildə - Xocalı faciəsi respublikada siyasi gərginliyi daha da artırdı. Martın 3-dən Prezident sarayı qarşısında "istefa" tələbi ilə piket keçirildi. İqtidar Ali Sovetin sessiyasını çağırmağa məcbur oldu.