“10 MART” TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > “10 Mart” tariximizdə
1283    
09/03/2017

1735-ci ildə - Səfəvilər dövləti və Rusiya arasında Gəncə müqaviləsi bağlanıb. Səfəvi ordusunun komandanı Nadir xan və knyaz Qolitsın tərəfindən imzalanan müqaviləyə görə, rus qoşunları müqavilə imzalandıqdan 2 həftə sonra Bakını, 2 ay sonra da Dərbəndi təslim etməli idilər. Bu şəhərlər də öz növbəsində 3-cü bir dövlətə güzəştə gedilə bilinməzdi. Bundan başqa ruslar Səfəvilərin şamxal, usmi və Dağıstanın digər hakimləri üzərində hüququnu tanıyırdı. Səfəvi torpaqlarında ruslara gömrüksüz ticarət, rus konsulluğu açmaq imtiyazı verilirdi.   

1873-cü ildə - Bakıda Azərbaycanın ilk milli teatr tamaşası göstərilib. H.B.Zərdabinin təşəbbüsü, N.B.Vəzirov və Ə.Adıgözəlovun (Gorani) fəal iştirakı ilə M.F.Axundovun "Vəziri-xani Lənkəran" komediyası səhnələşdirilib. Bir qədər sonra (17 aprel 1873) Axundovun "Hacı Qara" komediyası səhnəyə qoyuldu. 10 mart Azərbaycanda Milli teatr günü kimi qeyd olunur.

1915-ci ildə - İlk azərbaycanlı balerina, SSRİ xalq artisti, pedaqoq, professor Qəmər Hacıağa qızı Almaszadə (1915-2006) anadan olub.

1930-cu ildə -  Zaqafqaziya MİK Rəyasət Heyəti qəbul etdiyi qərarla ZSFSR-ə daxil olan respublikaların MİK-lərin qadınları öldürənlərə qarşı, əgər öldürmənin köləlikdən azadolma zəminində baş verdiyi dəqiq təsdiq olunardısa, "Dövləti cinayətlər haqqında Əsasnamə"nin 8-ci maddəsini (bu maddəyə görə qadınların öldürülməsi əksinqilabi akta bərabər tutulurdu) tətbiq etməyi tövsiyə etdi.  

1934-cü ildə - Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika sahəsində görkəmli alim, Azərbaycan İqtisad Universiteti ali riyaziyyat kafedrasının professoru İbrahimxəlil Şıxanməd oğlu İbrahimxəlilov anadan olub.

1940-cı ildə - Tanınmış xanəndə, Azərbaycan muğamlarının və xalq mahnılarının mahir ifaçılarından biri, Milli Opera və Balet Teatrının solisti, xalq artisti, prezident təqaüdçüsü Canəli Xanəli oğlu Əkbərov doğulub.   

1948-ci ildə - SSRİ Nazirlər Soveti Ermənistandakı Azərbaycan türklərinin Azərbaycana deportasiyası haqqında ikinci qərar qəbul edib. Bununla bağlı SSRİ Nazirlər Sovetinin ilk qərarı 1947-ci il dekabrın 23-də qəbul olunmuşdu. Qərara görə, bu kolxozçuların boşaltdığı ərazilərə xaricdən ermənilər köçürülməli idilər. Azərbaycanın rəhbəri M.Bağırovun Stalinə müraciətindən sonra qərarın sərt şərtləri qismən yumşaldıldı. 100 minə yaxın Azərbaycan türkünün tarixi torpaqlarından deportasiyasını həyata keçirən bu qərarların təşəbbüskarı SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin müavini Anastas Mikoyan idi. 1948-1953-cü illər deportasiyası nəticəsində Ermənistanda Azərbaycan türklərinin sakini olduğu 476 kənd boşaldılmışdı.

1963-cü ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi şəhidi Vüqar Mirəzbər oğlu Mürsəlov (1963-1992) Cəlilabad rayonunun Göytəpə kəndində anadan olmuşdur. 

1965-ci ildə - Görkəmli yazıçı Mehdi Hüseyn (Mehdi Əli oğlu Hüseynov) (1909-1965) vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. 

1988-ci ildə - İrəvandan cənubda Mehmandar kəndinin dörd sakini ermənilər tərəfindən qətlə yetirildi.

1993-cü il martın 10-dək - Ağdərə bölgəsinin bir çox yaşayış məntəqələri ermənilər tərəfindən işğal edildi. 

1994-cü ildə - Tanınmış ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru, professor Nazim Fərrux oğlu Axundov (1924-1994) Bakıda vəfat etmişdir.

2004-cü ildə - Görkəmli aktrisa, teatr xadimi, Azərbaycanın Xalq Artisti, Dövlət Mükafatı laureatı Nəsibə Cahangir qızı Zeynalova (1916-2004) Bakıda vəfat edib. 

2005-ci ildə - Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin həyata keçirdiyi “Qara kəmər” əməliyyatı nəticəsində DİN-in Cinayət Axtarış Baş İdarəsinin baş əməliyyat müvəkkili, polis polkovnik-leytenantı Hacı Məmmədov və dəstənin üzvləri həbs olunub.