"10 AVQUST" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "10 Avqust" tariximizdə
1046    
10/08/2017

1634-cü ildə - Osmanlı qoşunu İrəvan qalasını mühasirəyə aldı. Səfəvi ordusunun baş komandanı Rüstəm xan Təbrizə çəkilmiş, qalanı Təhmasibqulu xan Qacara tapşırmışdı. O isə qalanı 10 gündən sonra Murada təslim etdi.

1895-ci ildə - Hərbi xadim, general Cəmşid Cəfərqulu oğlu Naxçıvanski (1895-1938) Naxçıvan şəhərində süvari generalı Hüseynxan Naxçıvanskinin qardaşı, istefada olan rotmistr (kapitan) Cəfərquluxan Naxçıvanskinin ailəsində anadan olmuşdur. I Dünya müharibəsində Rusiya ordusunda qulluq edib. 1918-ci ildə Azərbaycana qayıdıb, Bakının azad olunmasında iştirak edib. Sovetləşmədən sonra diviziya komandiri olub, Moskvada Frunze adına Hərbi Akademiyanı bitirib və orada dərs deyib. Stalin repressiyasının qurbanı olub.

1913-cü ildə - Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycanın Xalq rəssamı Kazım Məmmədəli oğlu Kazımzadə (1913-1992) Bakıda anadan olmuşdur.

1920-ci ildə - RSFSR ilə Ermənistanın daşnak hökuməti arasında Azərbaycana birbaşa dəxli olan 4-ü mübahisəli ərazi məsələlərinə aid 6 bənddən ibarət müqavilə 1920-ci il avqustun 10-dan Azərbaycan SSR nümayəndələrinin xəbəri və iştirakı olmadan bağlandı. Yeri gəlmişkən müqavilənin İkinci bəndində deyilirdi: "Ermənistan Respublikası qoşunlarının yerləşdirilməsi üçün bu sazişlə müəyyən edilmiş zolaqlar istisna olmaqla mübahisəli vilayətlər Qarabağ, Zəngəzur qəzası və Naxçıvan diyarı RSFSR qoşunları tərəfindən tutulur". Rusiya Kommunist (bolşevik) Partiyasının Qafqaz Bürosu Azərbaycanın razılığı olmadan Naxçıvanın Şərur-Dərələyəz bölgəsini Ermənistana vermək bərədə qərar çıxarıb, Qarabağ və Zəngəzur "mübahisəli ərazilər" elan olunub. Bolşevik Rusiyası Azərbaycan torpaqları hesabına Ermənistanı şirnikləndirmək və sovetləşdirmək siyasəti güdürdü. Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin sədri N.Nərimanov buna qarşı çıxsa da, nəticəsi olmadı. Həmin ilin dekabrında Zəngəzur Ermənistana birləşdirildi. Sonrakı illərdə Qazaxın dağlıq hissəsi - Dilican ərazisi, 1927-ci ildə Mehri-Cəbrayıl qəzalarından 24 kənd, 1929-cu ildə aşağı Zəngəzurdan Nüvədi, Tuğut və Yernəzir kəndləri, Naxçıvandan 9 kənd Ermənistana verildi.

1920-ci ildə - Naxçıvan İnqilab Komitəsi Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin sədri N.N.Nərimanova məktub göndərdi. Məktubda deyilirdi: "Naxçıvan camaatının çox böyük əksəriyyətinin qərarı ilə Naxçıvan diyarı özünü Azərbaycan SSR-in ayrılmaz tərkib hissəsi hesab etmişdir".  

1936-cı ildə - 1990-cı ildən “Turan” jurnalının təsisçisi və baş redaktoru olmuş yazıçı Əlisa Qulam oğlu Hüseynov (Əlisa Nicat) Lerik rayonu Yuxarı Gədik kəndində anadan olmuşdur. 

1949-cu ildə - Xanəndə, aktrisa, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Qəndab Həbib qızı Quliyeva (1949-2017) Füzuli rayonunun Dilağarda kəndində anadan olmuşdur.

1961-ci ildə - Tənqidçi, ədəbiyyatşünas Cəfər Zeynal oğlu Hacıyev (Cəfər Xəndan) (1910-1960) vəfat etmişdir. O, “1906-1946-cı  illərdə  Cənubi Azərbaycan xalqının milli azadlıq mübarizəsi və onun bədii ədəbiyyatda inikası” mövzusunda dissertasiya  müdafiə  edib doktorluq alimlik dərəcəsi almışdır.  1942-ci  ildə ”Qırmızı ulduz”, 1946-cı ildə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordenləri, ”Qafqazın müdafiəsinə görə”, “Almaniya üzərində qələbəyə görə” medalları, Fəxri fərman və hədiyyələrlə mükafatlandırılmışdır.

1973-cü ildə - “Şərəf nişanı” ordeni, “Qafqazın müdafiəsinə görə”, 1941- 1945-ci  illər  İkinci  Dünya müharibəsində  “Fədakar əməyə  görə",  “1941-1945-ci illər İkinci Dünya müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə” medallarını, iki dəfə Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunmuş şair Zeynal Rza oğlu Xəlilov (1914-1973) vəfat etdi. O, 1963-cü ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Dövlət Kinematoqrafiya  Komitəsində baş redaktor vəzifəsində çalışmışdır. 

1990-cı ildə - Erməni terrorizmi Azərbaycana qarşı növbəti qanlı aksiyaları həyata keçirib. Tbilisi-Ağdam marşrutu ilə işləyən sərnişin avtobusunun partladılması nəticəsində 20 nəfər həlak olub, 30 nəfər yaralanıb. Həmin gün Şəmkir-Gəncə avtomobil yolunda Xanlar (Göygöl) rayonunun Nadel kəndi yaxınlığında "LAZ" markalı avtobus partladılıb: 17 nəfər həlak olub, 26 nəfər yaralanıb.

1995-ci ildə - Azərbaycanla Kanada (ölkəmizin müstəqilliyini 1991-ci il dekabrın 25-də tanıyıb) arasında diplomatik münasibətlər qurulub.   

2000-ci ildə - Özəlləşdirmənin İkinci Dövlət Proqramı qəbul edildi. Özəlləşdirmənin başqa formaları tətbiq olunmağa başlandı. "Bakelektroqaynaq" Səhmdar Cəmiyyəti, Siyəzən broyler fabriki və s. üzrə investisiya müsabiqələri təşkil olundu. Strateji müəssisələrin özəlləşdirilməsi üçün maliyyə məsləhətçiliyi üzrə tenderlər keçirildi. Bir çox iri müəssisələr, o cümlədən "Azərbaycan-alüminium",  "Bakelektrik-şəbəkə",  "Siyəzən-broyler"  və  s. özəlləşdirildi.