1058    

10/09/2017

1634-cü ildə - Təbriz şəhəri Osmanlı sultanı IV Murad tərəfindən tutuldu. Osmanlı sultanı şah sarayını və şəhəri tamamilə dağıtmaq haqqında əmr verdi. Salnaməçi yazırdı: "Osmanlı qoşunu uca binaları, gözəl sarayları xarabazara çevirdi". Lakin sentyabn 15-də ərzaq və ələfin çatışmazlığı, qışın yaxınlaşması, Səfəvi qoşununun hücum təhlükəsi onları Təbrizdən çıxmağa məcbur etdi.

1913-cü ildə - Xalq artisti, “Şöhrət” ordeni və Dövlət Mükafatına layiq görülmüş kinorejissor Muxtar Baba oğlu Dadaşov (1913-1998) Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1977-1983-cü illərdə Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında Sənədli Filmlər Birliyinin bədii rəhbəri olmuşdur. 

1914-cü ildə - Rusiya müsəlmanları arasında maarifçi türkçülük hərəkatının görkəmli xadimlərindən biri, Krım türklərinin (tatarlarının) ictimai-siyasi xadimi, maarif islahatçısı, milli nəşriyyat və mətbuatın banisi, alim, yazıçı İsmayıl bəy Qasprinski (1851-1914) İstanbulda vəfat etmiş və orada dəfn edilmişdir.

1920-ci ildə - Cənubi Azərbaycan Milli Hökumətinin qurucusu Şeyx Məhəmməd Xiyabani Təbrizdə qətlə yetirilib. Xiyabaninin başçılığı ilə Təbriz üsyanı həmin ilin aprelində qələbə çalmış, iyunda onun rəhbərliyi altında Milli Hökumət qurulmuşdu. Bu arada Tehran (şah) rejimi bir tərəfdən Xiyabani ilə danışıqlar aparır, digər tərəfdən, Təbrizə hücum planı hazırlayırdı. 1920-ci il sentyabrın 12-də irtica qüvvələri Təbrizə hücum etdilər. Təbriz üsyançıları iki gün qəhrəmancasına müqavimət göstərdilər. Sentyabrın 14-də Xiyabani öldürüldü və üsyan qan içərisində boğuldu. Cənubi Azərbaycan türklərinin istiqlal mübarizəsinin daha bir səhifəsi faciəli şəkildə sona çatdı.

1991-ci ildə - Bakıda Azərbaycan Kommunist Partiyasının fövqəladə 33-cü qurultayı keçirilib. Qurultay Azərbaycan KP-nin özünü buraxması haqqında qərar qəbul edib. Partiyanın əmlakı mərkəzi və yerli hakimiyyət orqanlarına verilib. "Avqust qiyamı"nın iflasından sonra artıq kommunist hakimiyyətinə son qoyulmuşdu. Moskvada Sov.İKP-nin özünü buraxması barədə qərar qəbul etməsindən sonra müttəfiq respublikaların kommunist partiya təşkilatları da eynilə hərəkət etmək zorunda idilər. Beləcə 1920-ci ilin yanvarında qurulan və 71 il respublikada hakim qüvvə olan Azərbaycan KP tarixin arxivinə verildi.

1991-ci ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı Ənvər Səyyad oğlu Fərəcov (1952-1991) Goranboy rayonunun Erkəç, Mənəşli, Buzluq kəndləri istiqamətində gedən döyüşlərdə şəhid oldu.

1994-cü ildə - Azərbaycanla Qətər dövləti arasında diplomatik münasibətlər qurulub.

1996-cı ildə - Şair, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, 1985-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri namizədi (1968), baş elmi işçi (1973), əmək veteranı, (1977), elm veteranı (1988) Cəfər Balaəmi oğlu İsmayılzadə (1905-1996) Bakıda vəfat etmişdir. Mərdəkan qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.

1998-ci ildə - Bakıda Azərbaycan qadınlarının qurultayı başlayıb. Bu, müstəqillik dövründə Azərbaycan qadınlarının ilk belə forumu idi.  

2001-ci ildə - Azərbaycan SSR-in Xalq artisti Məmməd Allahverdi oğlu Quliyev (1914-2001) Naxçıvanda vəfat etmişdir.