994    

11/09/2017

1723-cü ildə - Çar Rusiyası Səfəvi torpaqlarında işğallarını qanuniləşdirmək üçün 21 avqustda zorla Peterburqa aparılan Səfəvi elçisi İsmayıl bəylə qeyri-qanuni şərtlər altında preambula və 5 maddədən ibarət müqavilə imzalandı. Müqaviləyə görə guya Səfəvilər "Dərbənd, Bakı şəhərlərini, həmçinin 3 əyaləti Gilan, Mazandaran və Astrabadı daimi olaraq güzəştə gedirdi. Şah II Təhmasib Peterburq müqaviləsini nəinki tanımadı, hətta İsmayıl bəyi dövlətə xəyanətdə ittiham etdi. İsmayıl bəy ömrününü 20 ilini Həştərxanda ruslardan müavinət alaraq keçirməklə başa vurur. Boris Meşerski müqaviləni ratifikasiya etmək üçün göndərilsə də bu cəhd də uğursuz olur. Pyotr müqavilənin təsdiqlənməsini gözləmədən V.Y.Levaşovu da Gilan general-qubernatoru təyin edir. Bu müqavilə 1724-cü ildə bağlanan Rusiya-Osmanlı müqaviləsinə əsasən, təsdiqlənmiş oldu. 

1801-ci ildə - Kartli – Kaxetiya çarlığının Rusiyaya birləşdirilməsi haqqında çar manifesti elan olunurdu. Rus qoşunları baş komandanı və mülki hakim tərəfindən idarə olunan Tiflis quberniyası yaradıldı. Azərbaycan ərazisinin də bir hissəsi – Kartli – Kaxetiya çarlığının vassal asılığında olan və onunla birlikdə birləşdirilmiş Qazax, Borçalı, Şəmsəddin sultanlıqları bu quberniyanın tərkibinə daxil edildi. Deməli, Kartli – Kaxetiya çarlığının Rusiyaya birləşdirilməsi ilə Azərbaycan torpaqlarının Rusiya tərəfindən istilasının başlanğıcı qoyuldu.

1878-ci ildə - Qardaşları Qənbər və Abuzərlə birlikdə “Orucov qardaşları” nəşriyyatını təşkil etmiş maarif xadimi Oruc Əli oğlu Orucov (1878-1954) Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Cavanşir qəzasında (indiki Bərdə rayonu) anadan olmuşdur.

1887-ci ildə - Görkəmli yazıçı, tərcüməçi və ictimai-siyasi xadim Yusif Vəzir Çəmənzəminli (1887-1943) anadan olub. Xalq Cümhuriyyətinin İstanbulda səfiri olub, sonra mühacirətdə yaşayıb, 1926-cı ildə Azərbaycana qayıdıb. 1940-cı ildə həbs olunub, 1943-də həbs düşərgəsində vəfat edib. Yazıçının "İki od arasında" ("Qan içində") romanı Azərbaycan tarixi romanının klassik nümunəsidir. 

1916-cı ildə - İlk Azərbaycan pilotu, igid poruçik Fərrux ağa Məmmədkərim ağa oğlu Qayıbov (1891-1916) və onun heyəti “İlya Muromets N16”da  Birinci Dünya müharibəsi (1914-1918) başlananda Qərb cəbhəsindəki 11-ci aviasiya korpusuna göndərilmiş və qeyri-bərabər döyüş vaxtı aldığı ciddi zədədən təyyarəsi ilə bərabər yerə düşərək həlak olmuşlar. Fərrux ağa Qayıbovun “IV dərəcəli Müqəddəs Georgi” ordeni ilə təltif olunması haqqında sənədin surəti Azərbaycan Tarix Muzeyində qorunub saxlanılır.

1919-cu ildə - "Müsavat" Partiyasının parlament fraksiyası hökumətə etimad məsələsini irəli sürdü, sesvermə zamanı bitərəf mövqe tutan "Müsavat" fraksiyasından fərqli olaraq, "Əhrar", "İttihad" və sosialistləri təmsil edən fraksiyalar hökumətə etimad göstərmədiklərini qəti və açıq şəkildə bildirdilər. Koalisyon hökumətə etimad barədə sorğunun nəticələri göstərdi ki, hakimiyyətdə təmsil olunmuş partiyalar arasında birlik yoxdur və o, təsadüfi çoxluğa arxalanır. Bunu nəzərə alan Nazirlər Şurasının sədri N.Yusifbəyli 1919-cu il sentyabrın 13-də parlament sədrina yazılı müraciət etdi və göstərdi ki, koalisiyaya girdiyi partiyalarla hökumətə etimadsızlıq bildirən sosialistlər arasında dərin ixtilaflar meydana çıxdığı üçün bundan sonra özünün baş nazir vəzifəsində qalmasını mümkünsüz hesab edir. 

1920-ci ildə - Cənubi Azərbaycanda milli-azadlıq və demokratik hərəkata qarşı ingilislərin dəstəyi ilə Qacar hökümətinin hücumu başlanır. Azsaylı fədai dəstələri müqavimət göstərsələr də qüvvələr nisbəti qeyri-bərabər olduğundan Təbriz şəhəri tutulur, axıra qədər müqavimət göstərən Xiyabani həlak olur.

1945-ci ildə - Cənubi Azərbaycanda xalqın etirazına baxmayaraq, qatı irticaçı S.M.Fərrux Azərbaycana vali təyin olundu. 

2001-ci ildə - Yazıçı, nasir, tərcüməçi, 1949-cu ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, geologiya-mineralogiya elmləri namizədi (1942), dosent, Azərbaycan Respublikası Əməkdar Mədəniyyət Xadimi (1991) Manaf Fərəc oğlu Süleymanov (1912-2001) Bakıda vəfat etmişdir.