"13 OKTYABR" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "13 Oktyabr" tariximizdə
1063    
12/10/2017

1827-ci ildə - Rusiya-Qacar müharibəsi (1826-1828) gedişində Cənubi Azərbaycan torpaqlarına daxil olan rus qoşunları Təbrizi ələ keçiriblər. Bunun ardınca general İvan Paskeviçin qoşunları Ərdəbil və Urmiyanı da işğal etdilər. Ruslar işğalın coğrafiysını genişləndirməklə gələcək sülh müqaviləsində maksimum üstünlük əldə etmək niyyəti güdürdülər və 1828-ci ilin fevralında bağlanan Türkmənçay müqaviləsinin şərtləri (Naxçıvan və İrəvan xanlıqlarının işğalı, Qacarlardan külli miqdarda təzminat alınması və s.) bunu təsdiqlədi.

1880-ci ildə - Bakı-Sabunçu-Suraxanı dəmir yolu xətti istifadəyə verilib. Prezident İlham Əliyevin 2005-ci il 7 oktyabr tarixli sərancamı ilə Azərbaycan bu gün - 13 oktyabr dəmir yolu işçilərinin peşə bayramı günü elan olunub.

1918-ci ildə - Görkəmli  rəssam, Əməkdar incəsənət xadimi  Lətif Əbdülbaği oğlu Feyzullayev (1918-1987) anadan olmuşdur. 

1921-ci ildə - Türkiyə, Rusiya və Cənubi Qafqazın üç sovet respublikası - Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan arasında Qars müqaviləsi imzalanıb. Sənəd həmin ilin martında Rusiya ilə Türkiyə arasında bağlanmış Moskva müqaviləsinin davamı idi. Qars müqaviləsində Moskva sazişinin Cənubi Qafqazla bağlı müddəaları dəqiqləşdirildi, Türkiyənin Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanla sərhədləri müəyyənləşdi. Müqavilənin mühüm bəndlərindən biri Naxçıvanla bağlı idi. Sənəddə Naxçıvanın Azərbaycan ərazisi olduğu və Türkiyənin razılığı olmadan Naxçıvanın yurisdiksiyasının dəyişdirilməsinin yolverilməzliyi təsbitlənmişdi. 

1937-ci ildə - Dövlət xadimi, Tarix, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, Azərbaycan K(b)P-nin Qala-Maştağa rayon komitəsinin birinci katibi Əhməd Əli oğlu Əhmədov (1903-1937) 3 aylıq həbsdən sonra güllələnib. 

1938-ci ildə - SSRİ EA Azərbaycan filialının, Moskvada Şərq Xalqları İnstitutunun həqiqi üzvü, Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsində kafedra müdiri, ədəbiyyatşünas, professor Bəkir Vahab oğlu Çobanzadə (1893-1938) 1937-ci il yanvar ayının 28-də həbs edilmiş, Pyatiqorsk türməsinə, oradan da Azərbaycan SSR Daxili İşlər Xalq Komissarlığının təcridxanasına gətirilmişdir. 1938-ci il oktyabr ayının 13-də ona ölüm hökmü kəsilmişdir. O, Türkiyədə “Müstəqil tatar Krımı” ideyaları ilə yaşayan gənclərdən ibarət “Krım-tatar tələbə cəmiyyəti”nin yaradıcılarından və rəhbərlərindən olmuşdur. Sonra Budapeşt Universitetinin tarix-fılologiya fakültəsində türk, ərəb və macar filologiyası ilə yaxından tanış olmuş, doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1919-cu ildə Budapeştdə türk dilində çıxan “Şərq” qəzetinin redaktoru olmuşdur. 1928-ci ildə S.Ağamalıoğlunun dəvəti ilə Azərbaycanda yeni əlifba komitəsinin sədri, Yeni türk əlifbası Ümumittifaq  Mərkəzi  Komitəsinin rəhbəri təyin edilmişdir. Türk xalqlarının yeni əlifbaya keçməsində fəal mübarizə aparmış, Moskvada təlimatçı kurslarında mühazirələr oxumuşdur.

1943-cü ildə - Nasiri, dramaturq, tərcüməçi, 1988-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1975), "Qızıl qələm" mükafatı laureatı (1972), Qobustan jurnalının baş redaktoru (2013-cü ildən) Vaqif Ənvər oğlu Əlixanlı Quba rayonunun Yerfi kəndində anadan olub. 

1949-cu ildə - Kinorejissor və ssenarist, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi Cahangir Həsənağa oğlu Zeynallı Bakıda anadan olub.

1956-cı ildə - Bakı Dövlət Universitetinin Türk və Qafqaz xalqları tarixi kafedrasının professoru, tarix elmləri doktoru Qabil Əli oğlu Əliyev Füzuli rayonu, Merdinli kəndində anadan olmuşdur.

1997-ci ildə – Moskvada Azərbaycan məktəbi açılmışdır.

2003-cü ildə – Azərbaycan gənclərinin üçüncü forumu keçirilmişdir.

2005-ci ildə - Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin həyat yoldaşı, Heydər Əliyev Fondunun və Azərbaycan Mədəniyyət Fondunun prezidenti, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban Əliyeva "Yüzilliyin mesenatı" Beynəlxalq Xeyriyyə Fondunun "Yaqut xaç" ordeni ilə təltif edilmişdir.