"3 NOYABR" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "3 Noyabr" tariximizdə
1011    
03/11/2017

1803-cü ildə - Çar Rusiyası qoşunlarının Gəncə xanlığına işğalçı yürüşü başlanıb. General Pavel Sisianovun komandanlıq etdiyi qoşunlar dekabrda Gəncə şəhərini mühasirəyə alıblar, qızğın döyüşlərdən sonra şəhər süqut edib, Gəncə xanı Cavad xan qəhrəmancasına həlak (3 yanvar 1804) olub. Bundan öncə rus qoşunları Azərbaycanın şimal-qərbində Car-Balakən bölgəsini ələ keçirmişdilər.

1916-cı ildə - Çar Rusiyasının IV Dumasının iclasında bir sıra deputatlar hökumətə etimadsızlıq elan etdilər. Məmməd Yusif Cəfərov fraksiyanın adından müxalifət tərəfindən hökumətin işinə verilmiş qiymətlə razılaşmadığını bildirərək qeyd etmişdir ki, "nifrətamiz milli zülm təcrübəsi heç vaxt belə miqyas almamışdır. Heç vaxt mərkəzləşdirilmiş qəlbsiz bürokratik aparat Rusiyanın digər xalqlarının milli hisslərinə belə ələ salmamışdır və onların məişət və mənəvi xüsusiyyətlərini, hazırkı dövrdə olduğu kimi, şikəst etməmişdir". 

1921-ci ildə - Rusiya K(b)P Mərkəzi Komitəsi Qafqaz Bürosunun plenumu Cənubi Qafqazın üç sovet respublikasının - Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanın federasiyasının yaradılması barədə qərar qəbul edib. Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası 1922-ci ildə yaradıldı və Sovet İttifaqının (SSRİ) təsisçilərindən biri oldu. 1918-ci ilin yazında mövcud olmuş Zaqafqaziya Federasiyasından fərqli olaraq sovetlərin qurduğu məcburi federasiya uzunömürlü oldu. ZSFSR 1936-cı ilədək fəaliyyət göstərdi və həmin il qəbul edilən SSR-nin yeni Konstitusiyasına əsasən, Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan Sovet İttifaqının müttəfiq respublikalarına çevrildilər.

1935-ci ildə - Şair, publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Qızıl qələm” mükafatı laureatı Əşir Bəşir oğlu Fətəliyev Qubadlı rayonunun Aşağı Mollu kəndində anadan olub.

1938-ci ildə - Rejissor, operator, ssenari müəllifi, xalq artisti, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü Vaqif Qulam oğlu Behbudov anadan olmuşdur. 

1950-ci ildə - Dissertasiya müdafiə etmədən filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsini və professor adını alan tanınmış dialektoloq alim, Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun profes­soru, 1932-ci ildə latın qrafikası əsasında korlar üçün nöqtəli hərflərin layihəsinin müəllifi, SSRİ EA-nın Azərbaycan filialının Tarix, Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun əvvəl şöbə müdiri, sonra isə direktor müavini və direktoru, Repressiya qurbanı İdris Məşədi Zaman oğlu Həsənov (1897-1950) həbslərə, təqiblərə dözməyərək həyatına qəsd etdi.

1974-cü ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Aqil Hüseyn oğlu Musayev (1974-1994) Qazax rayonunun Aşağı Əskipara kəndində anadan olmuşdur.

1990-cı ildə - Noyabrın 3-5-də Türkiyədə keçirilən Birinci Millətlərarası Azərbaycan Türk Dərnəkləri Qurultayı Naxçıvan Muxtar Respublikasında başlamış hərəkatın davamı kimi milli birlik və həmrəylik rolunda atılan mühüm addım oldu. Qurultayın qəbul etdiyi qərarda 31 dekabr gününün hər il Həmrəylik Günü kimi qeyd edilməsi irəli sürüldü. 

1994-cü ildə - Azərbaycanla Çili arasında diplomatik münasibətlər qurulub.