BÖLMƏLƏR

ALTIAĞAC-DÜBRAR SƏFƏRI
Ana səhifə > Xəbərlər > Altıağac-Dübrar səfəri
2646    
19/11/2017

Xızı rayonu tarixi abidələrlə zəngin və özünəməxsus təbiəti ilə seçilən məkanlardan biridir. Bu rayona 3-cü dəfə səfər edirdik. İlk səfərlərimizi Səfəvilər dövlətinin banisi Şah İsmayıl Xətainin atası Şeyx Heydər və müridlərinin məzarlarını, Repressiya qurbanı olan görkəmli şairimiz Mikayıl Müşfiqin memorial muzeyini ziyarət etmək məqsədi ilə təşkil etmişdik. Bu dəfə də həm tarixi abidələr görmək, həm də təbiətdən zövq almaq məqsədi ilə yolumuzu Altıağac qəsəbəsindən salmaq qərarına gəldik. Yol yoldaşım Babək müəllimlə həm qəsəbəni görməyi, həm də getmişkən Kolanı tayfasının da adını daşıyan Dübrar zirvəsinə getməyi planlaşdırdıq. Bəzi tədqiqat əsərlərində Şabran rayonunda, xüsusilə Çıraqqala və ətrafında qalıqları qalan “Gilgilçay səddi”nin Dübrardan keçdiyinin qeyd olunması də diqqətimizi çəkdi. Bu səbəbdən həm istirahət, həm də tədqiqat məqsədli bir səfər olacağına ümid edirdik. 

Xızı rayonunun Altıağac qəsəbəsinə getməzdən öncə bu istiqamətdə ictimai nəqliyyatın olub-olmamasını maraqlandım. Bu işdə bizə sosial şəbəkədə olan dostlarımız kömək oldu. Facebook sosial şəbəkəsində Xızı Rayon Təhsil Şöbəsini, Xızı Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsi və Xızı Gənclərini təmsilən fəaliyyət göstərən şəxslərə müraciət ünvanladıq. Qarşılığında aldığımız cavablar o qədər təfsilatlı oldu ki, səfər üçün heç bir qayğımız və cavabsız sualımız qalmadı. Qısaca qeyd edim ki, Bakıdan Altıağaca və Altıağacdan Bakıya 2 dəfə marşrut çıxır. Təxminən hər ikisinin çıxma vaxtı eynidir. Bakıdan səhər saat 7-8 aralığında və günorta saat 1-2 aralığında, Altıağacdan isə saat 8-9 və günorta saat 1-2 aralığında. Gediş haqqı isə 1 nəfər üçün 4 AZN-dir. Biz Bakıdan çıxanda səhər saat 8-in yarısı idi.    

Faydalı məlumatlar: 1. Xızı Xızı Rayon Təhsil Şöbəsindən əldə etdiyimiz məlumata görə hər gün səhər saat 06:30/07:30 aralığında (yəni qeyd olunan aralıqda nə zaman sərnişin tam dolursa) Bakı şəhərindən Şamaxinka adlanan dairədə (keçmiş 5 nömrəli avtobusun dayanacağı istiqamətində) Altıağaca gedən marşrut dayanır. Sürücünün əlaqə nömrəsi: 0554224367. 2. Xızı Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsindən əldə etdiyimiz məlumata görə isə gün ərzində Bakıdan Altıağaca 2 dəfə marşrut gəlir. 1-ci növbə saat 7-8 aralığında gəlir. Şoferlerin adları və nömrələri. Seyid: 0507182205, Etibar: 0554224367; 2-ci növbə Bakıdan saat 1-də çıxır. Samir: 0517542484; Səməndər: 0503640880. Amma biraz tez getmək lazımdır ki, marşrut dolanda Bakıdan tez çıxırlar.   

Bakıdan çıxanda hava tutqun və sərin idi, hətta azacıq yağıntı da vardı. Giləziyə qədər 1 saatlıq yolu qət edib Xızı-Altıağac yoluna qədəm qoyanda gah hava tutulur, gah da Günəş şüaları ilə ətraflı işıqlandırırdı. Altıağaca gedən istiqamətdə yeni və köhnə Xızıya aparan iki yol ayrılır. Biz hərəkət istiqamətində sağ tərəflə - Yeni Xızı yolu ilə səfərə davam etdik. Xızını mərkəzinə çatanda sıx duman var idi. Yaxınlıqda Xızı rayon Mərkəzi Xəstəxanası, Şəhidlər Xiyabanı, Heydər Əliyev Mərkəzi və Polis bölməsi gözə dəyən əsas obyektlər idi. Maşında balıq iyi çörək iyinə qarışmışdı. Çünki yarıyolda bir balıqçı və öz obyektinə çörək aparan sərnişinlər bizə yol yoldaşı olmuşdu. Maşında balıq satan kim, balığın qiymətini 6-7 AZN-ə qədər endirməyə çalışan kim, arabir də zarafat edən kim... Beləcə yol davam edir balıqçı 7.50 AZN-ə balığını satıb alverini edir məni isə yolun dumanlı olması qayğılandırırdı. Yenə də dumanın çəkiləcəyi ümidi ilə yolumuza davam edirdik. Ümidlərimizi doğrultmağa çalışan günəş şüaları yol boyu dumanı yararaq göz qamaşdırırdı. Duman da getdikcə çəkilir və ətraflı müşahidə etmək asanlaşırdı.  Səhər saat 09:50 radələrində Altıağac qəsəbəsinə çatdıq. Qəsəbəyə çatanda hava tamamilə aydınlandı.  

Xızı rayonunun tanınmış turizm məkanlarından olan Altıağac qəsəbəsi rayon mərkəzindən 12-14 km aralıdadır. Orta əsrlərdə, Şirvanşahlar dövləti dövründə Şamaxıdan Qubaya gedən yol buradan salınmışdı. Altıağac yolçuların və dəvə karvanlarının düşərgə salıb dincəldikləri yer idi. Vaxtilə Şamaxını Dərbəndlə birləşdirən qədim karvan yolu da buradan keçirdi. Ağac vaxtilə çox işlədilən qədim uzunluq ölçü vahidi olub. Bir ağac təxminən 6-7 km-ə bərabər götürülüb. “Altıağac” (6 ağac) sözünün də bu ölçü vahidi ilə bağlı olduğu güman edilir. Şamaxıdan Altıağaca qədər olan məsafə 6-7 ağaca, yəni təxminən 45-50 km-ə bərabərdir. 

Altıağaca çatan kimi ilk öncə kirayə evlə maraqlandıq ki, kəndi gəzib Kolanı (Dübrar) zirvəsinə gedib qayıdanda gecəyə düşsək problem yaşamayaq. İlk yaxınlaşdığımız yerdə - dayanacaqda kirayə ev üçün maraqlananda soyuq yanaşdılar deyə qarşıda təmirlə məşğul olan bir zəhməştkeşə yaxınlaşdıq. O, əvvəlcə bizə kirayə ediv 50 AZN olduğunu dedi. Daha sonra gəldiyimiz maşın yolunu bir qədər - dayanacaqdan təxminən 100 metr geri qayıdarıqsa uzaqdan asanlıqla nəzərəçarpan iri, uzunsov qaya parçasının aşağısında Səmayə xanım adlı bir qadına məxsus, daha münasib qiymətə kirayə ev maraqlana biləcəyimizi dedi. Həmin evi tapıb Səmayə xanımla kirayə haqqında daha münasib qiymətə razılaşdıq. Ödənişi də bəri başdan ödəyib Kolanı dağ istiqamətində yürüşə başladıq.         

Xızı ərazisində ən hündür dağ Ata-dağ silsiləsinin Kolanı dağıdır, hündürlüyü 2206, 9 metrdir. Ata-dağ silsiləsi qapalı dairə formasındadır, ortası dərə olduğuna görə, bu təbii divarlar (dağlar) arasında olan dərəyə “Dibarı” (dib barı)-yəni “divarların (dağların) yaratdığı dib (dərə)” demişlər. Bu sözü di barı, yəni barıların, dağların arası kimi də açıqlamaq olar. Çar Rusiyası və sovetlər dövründə tərtib edilən (1942-ci ildə tərtib edilmiş məxfi hərbi xəritə istisna olmaqla) bütün xəritələrdə Kolanı dağının adı “Dübrar” kimi qeyd edilmişdir. Sonra isə “Dibrar” sözü fars dilində “dü birar” və ya “dü bəradər”, yəni “iki qardaş” kimi açıqlanmışdır.

Saat 10 radələrində başlayan yürüş üçün ən münasib yolu - maşın yolunu deyil Ataçayı keçib meşə yolunu seçdik.

Əgər maşın yolu ilə bir qədər Bakıya doğru gedib daha sonra Ataçaya doğru burulan torpaq yolu izləsəydik yürüşümüzü davam edəcəyimiz Ağçaya daha asanlıqla - təxminən 1 saata, saat yarıma çata bilərdik, Biz əvvəlcə avtomobil yolu ilə Bakı istiqamətində hərəkət etdik Cəfər Cabbarlı küçəsini keçib növbəti ara yoldan Ata çayı adlamaq üçün torpaq körpüdən keçdik.

Yolumuzun üzərində yanında kiçik tikilisi olan stansiya vardı. Həmin stansiyanı keçib dağın ətəyi, meşənin içi ilə Ağçay istiqamətində dağın ətəyi ilə yolumuza davam etdirdik. Bu çay Kolanı zirvəsinin yaxınlığından başlayıb kəndin qarşısından axan Ataçaya birləşir. Meşə ilə getməyimiz yorucu və bir qədər yubadıcı olsa da Ağçayı görəndə bu çətinlikləri unutduq. Çünki bu çay bizi Kolanı zirvəsinə aparacaqdı. Ağçay boyunca axına qarşı yolumuza davam etdik. Bir qədər çay boyu yuxarı gedəndən sonra sağ tərəfə dönüb dağı daha rahat müşahidə etmək üçün yüksək yerə çıxdıq. Ağçay boyu hərəkət etsəydik də zirvəyə çıxmaq mümkün olardı. Lakin dağı müşahidə edə-edə getmək daha rahatdır. Kolanı dağının ətəyi ilə hərəkət etmək üçün meşə ilə getmək çətin olduğuna görə dağın bel hissəsi ilə gedib işimizi yüngülləşdirməyə çalışdıq. Seçdiyimiz yol münasib olsa da bu dəfə də külək işimizi çətinləşdirirdi. Yolumuzun üzərində qəsəbəni su ilə təmin edən su anbarının yanından keçdik. Bu anbarın yanından zirvəyə çox az məsafədir. Həmin anbarın yanından Ərziküş kəndini də asanlıqla müşahidə etmək olar. Həm bu kənddən həm də Altıağacdan zirvəyə qədər olan məsafə təxminən eynidir. Zirvəyə çatana qədər külək də güclənirdi. Külək dağda insan əhvalını o qədər korlayar ki bəzən yürüşü yarıda qoyub geri qayıtmaq istəyərsən. Zirvəyə az qala məhz bu səbəbdən yol yoldaşım geri qayıtmağımızı istədi. Lakin artıq yolun çoxunu gəldiyimizi və ehtiyatla gedəriksə tezliklə zirvəyə çatacağımızı dedim. Küləkdən aralı durmaq üçün bu dəfə dağın beli ilə deyil nisbətən aşağı hissələrlə hərəkət etdik.

Zirvəyə çatanda saat 14:35 idi. Zirvədə səliqəli şəkildə təxminən 1 metr yarım hündürlükdə qalaq edilən daşlar qoyulmuşdu. Zirvədə Gilgilçay səddinin qalıqlarına dair hər hansı bir qalıq görmədik. Lakin ətraf əraziləri havanın küləkli olması ilə əlaqədar rahat müşahidə edə bilmədiyimizə görə geri dönmək qərarına gəldik. Beləliklə 11-ə 15 dəqiqə işləmiş başlayan yürüşümüzün birinci hissəsi 4 saat 20 dəqiqəyə çəkdi. Geri dönüş üçün gəldiyimiz yolu deyil dağın qarşısındakı açıq sahəyə düşüb hərəkət istiqamətində sağ tərəflə dərəyə düşüb küləksiz geri dönüş etmək qərarına gəldik. Rahat şəkildə hərəkət edib dərənin sonunda əvvəlcə Ağçaya çatdıq. Ağçay boyunca hərəkət edib çayın apardığı torpaq yola qədər getdik. Torpaq yola çatanda saat 17:15 idi. Yəni geri dönüşümüz cəmi 2 saat 40 dəqiqə çəkdi. Bu dəfə yürüşə başlamaq üçün gəlməli olduğumuz yolla geri dönürdük. Qaldığımız evə çatanda saat 18:00 idi. Beləliklə Kolanı zirvəsinə yürüşümüz başa çatdı.