2442
01/12/2018
Bu il iyunun 28-də Gəncə şəhərində “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Azərbaycan dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsi” mövzusunda üçgünlük beynəlxalq elmi-praktik konfrans keçirilmişdir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu, Türkiyə Cümhuriyyəti Atatürk Araşdırma Mərkəzi, Türkiyənin Azərbaycandakı səfirliyi və Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin birgə təşkil etdikləri konfransda Azərbaycandan olan iştirakçılardan savayı 20 ölkədən (Rusiya, Pakistan, Hindistan, Gürcüstan, Misir, Özbəkistan, Şimali Kipr, Ukrayna, Belarus, Moldova, Polşa, Albaniya, Qazaxıstan və sair) ümumilikdə 40-a yaxın tarixçi-alim də iştirak etmişdi. Konfransda hansı mövzularda məruzələr olması ilə bağlı verilən cədvəldən geniş məlumat əldə edə və «Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsi» mövzusunda beynəlxalq elmi konfransın materialları toplusunun elektron variantını yükləyə bilərsiniz.
1. Akademik Yaqub MAHMUDOV - DÖVLƏTÇİLİK TARİXİMİZİN PARLAQ SƏHİFƏSİ və ya OD İÇİNDƏ DİRÇƏLİŞ!
2. Akademik Yaqub MAHMUDOV - 1918‐ci İLDƏ AZƏRBAYCAN TORPAĞINDA ERMƏNİ DÖVLƏTİ NECƏ YARADILDI və ya İRƏVAN VƏ ƏTRAFINDAKI AZƏRBAYCAN TORPAQLARI ERMƏNİLƏRƏ HANSI ŞƏRTLƏRLƏ VERİLMİŞDİ?
3. Kult.e.d., prof. Abdullayev Çingiz – Alman‐Azərbaycan Cəmiyyətinin sədri, Bakı Slavyan Universiteti ‐ “Almaniyada Cümhuriyyət arzusu”
4. T.ü.f.d. Abışov Vaqif – AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu, aparıcı elmi işçi – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutunun mühacirət tarixşünaslığında əksi”
5. T.ü.e.d. Ağasiyev İkram ‐ AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun « Dərbənd tarixi « bölməsinin müdiri, Bakı, Azərbaycan Respublikası – « Kuban Xalq Respublikasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə əlaqələri (1918‐1920)”
6. Д.ф. по истории, доц. Ахундова Нигяр – ведущий научный сотрудник им.А.А.Бакиханова Института истории Академии наук Азербайджанской Республики, г.Баку – “Культура и духовные ценности – составная часть Азербайджанской Национальной Государственности”
7. Д.ф. по истории Алиев Камиль – Махачкала/Дагестан – “Полковник князь Нух‐Бек Шамхал Тарковский”. Яркая, выдающаяся личность в истории Союза объединенных горцев Кавказа и Горской Республики”
8. Д.и.н. Алиева Севиндж – Зав.отделом «История азербайджано‐российских отношений» Института Истории им.А.А.Бакиханова НАНА – Азербайджанская Народная Республика и государственные образования Северного Кавказа в 1918‐1920‐е годы
9. Prof. Dr. Arshi Khan ‐ Department of Political Science, Aligarh Muslim University, INDIA‐ “Revisiting the Azeri Democratic Republic in its effort for security, dignity and sovereignty”
10. T.ü.f.d. Babayeva Saidə – Gəncə Dövlət Univesiteti Azərbaycan tarixi kafedrası – “Azərbaycan xalqının çar Rusiyasının milli‐ayrıseçkilik siyasətinə qarşı mübarizəsi (1900‐1918)”
11. T.ü.e.d. Bağırova İradə – «Qafqaz tarixi” şöbəsinin müdiri – “1918‐1920‐ci illərdə Azərbaycanda ilk demokratiya təcrübəsi”
12. Prof. Bayramov Azad – Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti, Gəncə şəhəri ‐ “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasətinin başlıca istiqamətləri”
13. Bayramova Rəxşəndə – Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin direktoru – “Quba qəzasında ictimai‐siyasi vəziyyət (1918‐1919‐cu illər)”
14. T.ü.f.d., dosent Bəhramov Cəbi ‐ Bakı nefti və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasi taleyi
15. T.ü.f.d. Bəkirova Ellada ‐ Tarix İnstitutu, Təhsil şöbəsinin müdiri‐Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin təhsil siyasəti və tarix elminin inkişafı ilə bağlı tədbirlər
16. Dr. Büyükbaş Nihat ‐ Atatürk Araştırma Merkezi Başkan Yrd. ‐ 20.Yüzyılın ilk milli Türk Devleti. Bağımsızlığının 100. yılında Azerbaycan Halk Cumhuriyeti
17. Болдырев Юрий (г. Волгоград); Какагасанов Гаджикурбан (г. Махачкала); Хапчаев Салех (г. Черкесск); Назарова Ольга (г. Волгоград) – “Азербайджанская Народная Республика (АНР) – 28 мая 1918г., Горская «независимая» республика (18 мая 1918г.): история дружественных взаимоотношений. (к 100 – летию их образования)”
18. T.ü.f.d., dos. Budaqova Sahibə – Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası «Azərbaycan tarixi coğrafiyası» şöbəsinin aparıcı elmi işçisi – “Paris Sülh Konfransında Azərbaycanın ərazisi və əhalisi məsələləri”
19. Camalova Nigar ‐ AMEA‐nın A.A.Bakıxanov adına Tarix institutu, kiçik elmi işçi – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin azərbaycanlıların soyqırımının qarşısını almaq üçün gördüyü tədbirlər”
20. Doktorant Cəbrayılova Günəş ‐ Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti, Bakı şəhəri – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Bakı memarlığı”
21. Assoc. Prof. Чмеловска Данута ‐ Тюрколог, Университет Варшавы ‐ Участие польских Татаров в строительстве национальной Армии Азербайджанской Народной Республики в 1918‐ 1920 гг..
22. Д.и.н. Джавахишвили Николай ‐ профессор Тбилисского государственного университета имени Иванэ Джавахишвили – “Страницы из истории политического сотрудничества Кавказских эмигрантов (1921‐1941 гг.)”
23. Д.и.н., проф. Джафаров Гидаят, Джафарова Диана – “Некоторые вопросы укрепления государственности Азербайджанской Народной Республики”
24. Д.и.н., проф. Доного Хаджи Мурад – “Пребывание Турецких войск в Дагестане (1918 г.) в воспоминаниях современников и на страницах газет”
25. Dr. Əbdul Vahid əs‐Seyyid Aişə ‐ Tanta Universiteti, Misir ‐ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (Müstəqillik‐Kimlik)
26. T.e.d., professor Əliyev Qabil ‐ Bakı Dövlət Universiteti ‐ Yaqub Mahmudov və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixi
27. Dos. Əkbərov Rahib – Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının “Hüquq” kafedrasının dosenti, tarix üzrə fəlsəfə doktoru ‐ “Azərbaycan Milli Şurasının 29 may 1918‐ci il tarixli 3 saylı iclas Protokolunun siyasi‐hüququ mahiyyətinə dair”
28. Fəl.ü.e.d., professor Əhmədli Rafail – “XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda ictimai ‐ siyasi hərəkat və onun nəticələri”
29. T.ü.f.d., dosent Əliyev İbrahim – Azərbaycan Turizm və Menecment Universiteti – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və müasir dövlətçilik tariximizin bəzi problemləri”
30. T.ü.f.d. Əliyeva Fəridə – “Azərbaycan Xalq Cümhüriyyətinin süqutundan sonra işğalçı orduya qarşı dirəniş (RQVA materialları əsasında)”
31. T.ü.f.d Əliyeva İradə ‐ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixi ilə bağlı saxtakarlıq faktları
32. T.ü.f.d., dos. Əmirbəyova Nərminə – AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun “Ümumi tarix” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi. – “AXC dövrundə Milli Ordunun yaranmasına xarici ölkələrin münasibətləri”
33. Əmirova Yaqut – AMEA Tarix institunun böyük elmi işçisi – “Aprel işğalından sonra Azərbaycan mühacirlərinin Türkiyədə fəaliyyəti”
34. T.ü.f.d. Əsədova Rəna ‐ AMEA Tarix İnstitutu, Bakı şəhəri ‐ AXC dövründə Qarabağda dinc əhalinin təhlükəsizliyi məsələsi
35. Əzimova Aygün ‐ AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu ‐Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ərəfəsində siyasi qüvvələrin fəaliyyətində Bakı mədənləri məsələsi
36. T.ü.e.d., prof. Fazil Şahin – “AXC hakimiyyəti dövründə Quba qəzasında bolşevik‐daşnak dəstələrinə qarşı silahlı mübarizəyə dair”
37. T.ü.f.d., dos. Gözəlova Solmaz ‐ Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin «Beynəlxalq münasibətlər» kafedrasının dosenti – “AXC‐nin siyasi həyatında neft amili və müasir Azərbaycan Respublikasının enerji siyasəti”
38. Hacılar Aytən ‐ İ.Cavaxişvili adına Tiflis Dövlət Universitetinin Avropa Araşdırmaları İnstitutunun doktorantı – “1918‐1919‐cu İllərdə Tiflis və Borçalı qəzalarında yerli özünüidarəetmə orqanlarına seçkilərdə azərbaycanlıların iştirakı: Dünyada demokratik yolla seçilmiş ilk müsəlman qadın deputat ‐ Pərixanım Sofiyeva”
39. T.ü.f.d. Hacıyev Asəf – Bakı Dövlət Universiteti – “Qax rayonunun demoqrafik vəziyyəti”
40. Həmzəyev Nagif – Türkiyə Cümhuriyyəti Firat Universitetinin doktorantı – “Ermenistan (Ararat) Cumhuriyeti’nin Azerbeycan Politikasi”
41. T.ü.f.d., dos. Həsənov Hacı, t.ü.f.d. Qafarova Zeynəb– A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu – “AXC‐nin Aqrar Qanun Layihəsi haqqında”
42. T.ü.f.d. Hüseynova Leyla – AMEA A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutunun “Əliyevşünaslıq” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi – “Heydər Əliyev irsində Azərbaycan Cümhuriyyəti tarixi məsələləri”
43. Д.и.н., проф. Хабутдинов Айдар – Казанский филиал Российского государственного университета правосудия, профессор Казанского (Приволжского) Федерального университета, РФ, Республик Татарстан, г. Казань; Д.и.н. Имашева Марина ‐ доцент Казанского (Приволжского) Федерального университета, РФ, Республик Татарстан, г. Казань. – “Модели автономии и государственности у российских мусульманских поли‐ тиков в начале ХХ века”
44. Д.ф. по истории Халилов Аслан – Диссертант Института истории НАН Азербайджана – “Военно‐политический союз большевиков и армян и геноцид против Азербайджанцев до и после апреля 1920 года”
45. T.e.d., professor İsgəndərov Anar ‐ Bakı Dövlət Universitetinin kafedra müdiri ‐ Müsəlman Şərqində ilk respublika– Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
46. T.ü.f.d. İsmayılov Kamran – Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.A.Bakıxanov adına Tarix İnistitutunun aparıcı elmi işçisi – “1918‐1920‐ci illərdə Azərbaycanda demokratik dövlət quruculuğu təcrübəsindən”
47. İsmayılova Gültəkin ‐ AMEA Fəlsəfə İnstitutu, Sosial psixologiya şöbəsi, kiçik elmi işçi – “Azərbaycan Xalq Cumhurriyyəti və azadlıq psixologiyası”
48. Fil.ü.f.d. İsmayılzadə Gülbəniz – Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) dosenti, Bakı, Azərbaycan – “Türkçülük, islamçılıq və müasirlik ideolojisistemi Azərbaycan dövlətçiliyinin əsas amillərindən biri kimi”
49. Doç. Dr. Kafkasyalı Muhammet Savaş ‐ Stratejik Düşünce Enstitüsü Başkanı, Türkiye – “Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nden Azerbaycan Cumhuriyeti’ne Modern Uluslararası Sistem ve Ulus‐Devlet”
50. Д.ф. по истории Кафар‐заде Ламия – ведущий научный сотрудник Института Истории им. А.А.Бакиханова НАНА, г. Баку ‐ “АДР – 100: историческое значение распоряжения президента Азербайджанской Республики об объявлении 2018 года годом АДР”
51. Д.ф.по истории Керимова Тамилла – Институт Истории им. А.А.Бакиханова НАНА, г.Баку, ведущий научный сотрудник – “100 студентов Азербайджанской Демократической Республики: История и современность”
52. T.ü.f.d. Kərimov Zəfər – AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun ”Azərbaycanın tarixi demoqrafiyası” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi – “Denikin ordusunun Azərbaycanın Xəzərətrafı ərazilərini işğal etmək təhdidləri”
53. T.ü.f.d, dosent Kərimzadə Pərvin ‐ Gəncə Dövlət Universiteti ‐ XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk mərkəzi Gəncədə ictimai‐siyasi vəziyyət
54. T.ü.f.d., dos. Qafarov Vasif – AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun aparıcı elmi işçisi – “1918‐ci ilin 17 iyun böhranı haqqında”
55. Qasımlı Bahar AMEA A.A.Bakıxnov adına Tarix İnstitutunun böyük laborantı – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixi Heydər Əliyev irsində”
56. T.ü.e.d. Qasımov Ədalət, t.ü.f.d. Leyla Hüseynova – “Heydər Əliyev irsində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xadimlərinin qiymətləndirilməsi məsələləri”
57. Д.ф.по истории Максвелл Нигяр – “Новые факты о деятельности представителей Британского военного и политического истаблишмента, работающего на Южном Кавказе в 1918‐1919 гг.”
58. Мамедова Назиля – Старший преподаватель БГУ – “Фатали Хан Хойский ‐ один из основателей Азербайджанской Демократической Республики”
59. Dr. Mehmood Ul Hassan Khan – “Azerbaijan Democratic Republic & Genocides”
60. F.ü.f.d., dos. Mədətli Eynulla – AMEA Fəlsəfə institutunun elmi işlər üzrə direktor müavini – “M.Ə.Rəsulzadənin məqalələrində Azərbaycan termininə qarşı İranın iddialarına cavab”
61. T.ü.f.d. Məhərrəmova Sona – Sumqayıt Dövlət Universiteti – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamenti demokratiyanın nümunəsi kimi”
62. Prof. Məxluf Macidə – Ayn Şəms Universiteti, Misir – “Osmanlı dövlətinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918‐1920) ilə münasibətləri”
63. F.ü.f.d. Məmmədova Aytək – AMEA‐nın Fəlsəfə İnstitutu, Bakı aparıcı elmi işçisi – “Türk Dünyasının elmi‐mədəni mühiti və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti”
64. T.ü.f.d., dos. Məmmədzadə Natiq – “1920‐ci ilin Gəncə üsyanı və Azərbaycanda antibolşevik hərəkatı (Fransanın arxiv sənədləri əsasında)”
65. Dr. Muço Entela – "Arnavutluk‐Azerbaycan Dostluk, Bilimsel Kültürel” Derneğin Başkanı – “Müslüman ve Türk toplumlarda ilk Demokratik ve Laik devleti”
66. III dərəcəli hüquqşünas Musayev Təbriz – Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu Dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə idarəsinin Birinci instansiya məhkəmələrində dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə şöbəsinin prokuroru –“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə prokurorluq orqanlarının təşəkkülü və fəaliyyət istiqamətləri”
67. К.и.н., доцент Мусхаджиев Саид‐Хасан – федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования «Майкопский государственный технологический университет»; д‐р филос. наук, профессор Овсянникова Татьяна Анатольевна – федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования «Майкопский государственный технологический университет», Республика Адыгея, г.Майкоп – “Русская революция и Азербайджанская Народная Республика: столетний юбилей и политика памяти (сравнительный анализ)»
68. T.ü.f.d. Mustafa Nazim – “Diplomatik nümayəndə Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevə qarşı Ermənistan hökumətinin həyata keçirdiyi cinayətin təfsilatı”
69. T.ü.e.d., prof. Mustafazadə Tofiq – AMEA A.A. Bakıxanov adına Tarix İnstititunun “Ümumi tarix” şöbəsinin müdiri, Əməkdar elm xadimi – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutunda xarici və daxili amillərin rolu”
70. T.ü.f.d. dos. Nəcəfli Güntəkin ‐ AMEA, A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun “Qarabağ tarixi” şöbəsinin müdiri; t.ü.f.d. Nigar Eyvazova, AMEA, A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun aparıcı elmi işçisi – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixinə dair yeni arxiv sənədləri”
71. Nərimanoğlu Hacı – Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun sektor müdiri, Bakı şəhəri – “Zəngəzur bölgəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918‐1920)”
72. Д.ф. по истории, доц. Нифталиев Ильгар – заведующий отдела «История Азербайджана советского периода» Института истории им. А.А.Бакиханова – “Армянский мятеж в Карабахе в марте 1920 года в исторических документах”
73. К.и.н. Нурбетова Гульнар ‐ Международный казахско‐турецкий университет имени Х.А.Ясави, ассоциированный профессор – “Геополитическое положение на южном кавказке накануне образования АДР”
74. Orucova Aynur – AMEA Tarix İnstitutu, magistr – “Qafqaz İslam Ordusunun çağdaş vətən tarixşünaslığı”
75. Dr. Piriyeva Sevil ‐ Ankara Universiteti Dil‐Tarix, Coğrafya fakulteti, Ankara – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Dönəmində Axıska bölgəsində ictimai‐siyasi vəziyyət, Azərbaycanın Axıska türklərinə yardımı (1918‐1920)”
76. К.и.н. Пивовар Сергей – профессор кафедры новейшей истории Украины Киевского национального университета имени Тараса Шевченко – “Азербайджан в контексте империалистической политики России (ХVІІІ – ХХ вв.)”
77. Д.и.н., проф. Раджабов Кахрамон ‐ Зав.отделом Института истории Академии Республики Узбекистан, г. Ташкент; Амонова Феруза ‐ Докторант Бухарского государственного университета, Республика Узбекистан, г. Бухара – “Азербайджанская Народная Республика и Туркистон Мухторияти – феноменальное явление в истории государственности тюркских народов”
78. T.ü.f.d. Rəhmanzadə Şamil – Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun aparıcı elmi işçisi – “Cümhuriyyət dövrü Azərbaycan ictimai‐siyasi şüurunda Zaqatala məsələsi”
79. T.ü.f.d. Rüstəmova Aypara ‐ AMEA A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutunun “Azərbaycan‐Rusiya əlaqələri tarixi” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dil və əlifba islahatları”
80. T.ü.f.d. Rüstəmov Rəşad – AMEA‐nın Bakıxanov adına Tarix İnstitutu – “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə aparan yol”
81. К.и.н. Султанбеков Рабадан Магомедович – доцент кафедры истории ДГПУ г. Махачкала, республика Дагестан, Россия; Д.и.н. Алиева Севиндж – зав. отделом «История азербайджано‐российских отношений» Института истории им. А.А.Бакиханова НАН Азербайджана – “Освещение истории Горской Республики в Дагестанской истори‐ ческой литературе советского периода”
82. Д.ф. по истории Тагиев Фуад – Институт истории им.А.А.Бакиханова НАН Азербайджана ‐ «Особые» люди
83. Türkmen Zekeriya – “Bakü Yollarında: Kafkas İslam Ordusu'nun Gence'den Bakü'ye Harekatı Kapsamında I. ve II. Bakü Taarruzu ve Bakü Şehrinin Kurtarılmasına Dair Bir Değerlendirme”
84. Doctor of historical sciences, prof. Uljaeva Shohistahon – Head of the Department of History of Uzbekistan and Political Disciplines of the Tashkent Chemical Technology Institute, Uzbekistan – “AZERBAIJAN NATIONAL MOVEMENT AND ITS PLATFORM”
85. Valehoğlu‐Hacıyev Fəxri – Azərbaycan Respublikasının Gürcüstandakı Səfirliyinin I katibi – “Tiflisin 1905‐1919‐cu illər gürcüdilli və rusdilli mətbuatında Ə.Topçubaşovun siyasi‐ictimai fəaliyyətinə dair”
86. Vəlizadə Tural – BDU‐nun Tarix fakültəsinin doktorantı – “Mart soyqırımı arxiv sənədlərində (Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının üzvü A.Y.Klugenin məruzəsi əsasında)”
87. Prof. Dr. Yel Selma – “100. Yılında Enver Paşa ve Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin Kuruluşundakı Bakü İslam Ordusu Kömegi”
88. Prof. Dr. Yılmaz Hakan ‐ Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi Editörü ‐ “Arşiv Belgeleri Işığında Azerbaycan Halk Cumhuriyyeti ile Osmanlı Devleti Arasında İmzalanan ilk Dostluk Anlaşması”
89. К.и.н. Зуб (Руденко) Наталия ‐ Институт востоковедения им. А.Е. Крымского НАН Украины г. Киев, Украина – “Деятельность уроженцев Азербайджана в Киеве периода АДР”
Jurnalı yükləmək üçün aşağıdakı linkə daxil ola bilərsiniz.
«Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsi» mövzusunda beynəlxalq elmi konfransın materialları toplusu