2543
03/02/2019 Trekkinqin istiqaməti: Əlik-Haput-Xınalıq Trekkinqi
Müddət: 8-9-10 noyabr. 2014-cü il
İştirakçılar: Babək Orabanlı, Elman Əsgərov, Elnur Nəciyev
8 Noyabr.
Noyabr ayının 8-i səhər saat 09.00-də Bakıda Beynəlxalq avtovağzaldan adambaşı 2.60 AZN-ə bilet aldıq. Həmin vaxt Bakıda bəzi yerlərdə hava buludsuz, azacıq küləkli və yağmursuz olsa da, avtovağzal tərəfdə hava bir qədər buludlu və tutqun idi. Hətta yağış da yağmışdı. 09.50-də Quba istiqamətində yola düşdük. Quba rayonu Bakıdan 168 km məsafədə, Böyük Qafqazın Şahdağ silsiləsinin şimal-şərq yamaclarında, dəniz səviyyəsindən 600 metr yüksəklikdə yerləşir. Saat 12.00-da Qubanın mərkəzinə çatdıq və marşrut vasitəsilə Quba bazarına getdik. Həmin bazardan Qubanın kəndlərinə taksilər tapmaq mümkün idi. Haput kəndinə getmək üçün qiyməti maraqlandıq. Əlik kəndinə qədər nivalar 40-60 AZN arası məbləğ təklif etdilər. Həmin bazardan ucuz qiymətə adambaşı 3 AZN-ə Xınalığa qədər taksi işləsə də, məcbur qalıb sonda adambaşı 10 AZN-ə Əlikə qədər getməyə razılaşdıq. Qubada saat 12-də hava buludsuz, azacıq küləkli, yağıntısız və günəşli idi. Saat 12.30-da Qubadan Xınalıq istiqamətində yola düşdük. Xınalıq Böyük Qafqaz dağlarının Şahdağ silsiləsinin yaxınlığında dağlar ilə əhatə olunmuş bir ərazidə, Qubanın mərkəzindən 57 km cənub-qərbdə, Azərbaycan Respublikasının paytaxtı Bakı şəhərindən isə 225 km məsafədə 41°10′41″şimal enində və 48°07′36″ şərq uzunluğunda yerləşir. 2350 m hündürlükdə yerləşən bu kəndin sakinləri öz kəndini Kətiş və dillərini isə kətiş dili adlandırır.
Trekkinqimiz Qubanın Haput kəndindən başlamalı idi. Lakin yolların problemli olmasına görə 2 maşın dəyişməklə 13.25-də Qrızın dolama yolun yaxınına qədər çatdıq. Bir qədər yubandıqdan sonra yolumuza Nivayla davam edib 14.15-də Əlik kəndinə çatdıq. Əlik kəndində hava buludsuz, yağıntısız, küləksiz və günəşli idi. Lakin ətraf bəzi yerlər qarla örtülü idi. Əlik kəndi Ağçayın (Qudyal çayının qolu) sağ sahilində, Yan silsiləsinin cənub qərb ətəyindədir. Azərbaycanın Şahdağ qrupundan olan xalqın məskunlaşdığı qədim kəndlərdən biridir. Kür adlandırılan kiçik dağ çayının sahilindəki çökəklikdə salınmışdır. Əliklilər də xınalıqlılar kimi Azərbaycanın milli etnik nümayəndələridir. Əliklilərin ana dili əlik dilidir. Əlik kəndi dəniz səviyyəsindən 1700 metr yüksəklikdə, Qubanın mərkəzindən 40 km cənub-qərbdə 41°10′31.25″şimal enində və 48°14′11.19″şərq uzunluğunda yerləşir.
Əlik kəndindən Haput kəndi istiqamətində saat 14.30-da trekkinqə başladıq. Hava hələ də çox günəşli və təmiz idi. Əyin-başımızı dəyişib Haput kəndi istiqamətində yola düşdük. İki kənd arasınakı məsafə 5 km-dir. Yolun böyük hissəsini çaydan keçmədən dağ yolu ilə getdiyimizə görə Haput kəndinə bir qədər gec, axşam saat 18.15-də çatdıq. Kəndə çay yolu ilə gəlmək üçün gərək çayı 3 dəfə keçəsən. Biz bir dəfəsində çayı keçmədən yolu qət etsək də daha sonra iki dəfə - bir dəfəsində kəndə gedən maşın yoluna keçmək üçün, sonra da kəndə qalxan yola çıxmaq üçün - çayı keçməli olduq. Hava qaranlıq olsa da, hava aydın və ayaz idi. Ay işığı ətrafı işıqlandırırdı. Kəndə çatanda qaranlıq düşdüyündən yolumuzu işıqlandıra - işıqlandıra yolumuza davam etdik. Kənd sakinlərindən kimsə yolun yuxarısında təpənin başından bizi səslədi və kim olduğumuz öyrəndikddən sonra evinə dəvət etdi. Bizi evinə dəvət edən Haput kənd sakini 59 yaşlı Gülağa baba (Abdullayev) idi. Kənddə bir iki evdən savayı heç bir evə işıq yanmırdı. Biz kəndin aşağısına çatdığımıza görə hələki kəndi tam görə bilməmişdik. Axşamı Gülağa baba gildə qaldıq.
9 Noyabr.
Səhəri Haput kəndi ilə tanış olduq. Öyrəndik ki Haputlular da əlik və xınalıqlılar kimi Şahdağ qrupuna daxil olub özünəməxsus dilə malikdir. Haputlar özlərinə hərər deyirlər. Dağların əhatəsində yerləşən bu kənd dəniz səviyyəsindən təxminən 2000 metrə yaxın yüksəklikdə yerləşir. Xınalıqdan sonra Şahdağ qrupuna daxil olan ikinci ən çox saylı xalqdır. Kənddə 100-200 ev var. Qış vaxtı kənd sakinlərinin bir qismi kəndi tərk edir və qışlağa gedir. Əsas təsərrüfatı maldarlıqdır. Haput kəndi ilə üzbəüz Tayduz dağ yaylağı, bir qədər sağa tərəf Çiye yaylağı, onun üst tərəfində Qarabulaq yaylağı, Təntə yaylağı, İsmayıllı tərəfə isə Pətən yaylağı, Qəbristanlıq yaylağı, kəndin yuxarısına doğru isə Gurbulağ yaylağı yerləşir. Kəndin ərazisindən Tayduz yaylağından sağa doğru Aslan və Qaplan dağları görünür. Bundan savayı kəndin qərbində 3323 metr hündürlüyə malik yerli sakinlərin kəndin yuxarısındakı pirlə üzbəüz Şıxməmməd baba adlandırdıqları dağ yerləşir. (41°05′27.31″şimal enində və 48°14′ 25.15″şərq uzunluğunda) Bu dağ da haputluların Qiblə dağıdır. Bundan savayı kəndin ərazisində Babadilim türbəsi və Qızdırma piri, qədimi qəbristanlıq yerləşir. Qəbirlərin bir çoxu sürüşmə baş verdiyinə görə dağınıq vəziyyətdədir. Səhər kənddən çıxıb kəndi gəzəndə hava təmiz və günəşli idi. Sadəcə qarın soyuğu hiss edilirdi. Saat 10.25-də Babadilim baba türbəsindən çıxıb kəndi yuxarısındakı məscidə doğru hərəkət etdik. Saat 10.57-də kənddən çıxdıq və Xınalıq kəndi istqamətində trekkinqimizi davam etdirdik. Saat 12.30-da kəndin yuxarısındakı Gurbulaq yaylağıdakı bulağa çatdıq və Qızılqayanı yuxarısını artıq aydın şəkildə görürdük. 13.18-də isə Xınalıq kəndi görüldü. 15.01-də təpəni düşdük və düzən yerə endik. 16.25-də isə artıq Xınalıq kəndinə çatmışdıq. Yürüşümüzü uğurla başa vurduq. Həmin günü də Xınalıqda kənd sakini Rusifgildə gecələdik. Dağa gedib çadırda qalmamaq qəribə hal olsa da, heç də pis deyilmiş. Hər iki kənddəki mehribanlıq bizdə xoş təəssürat yaratdı.
10 Noyabr.
Səhər saat 08.00-da oyandıq. Mahmud adlı Xınalıq kəndindən çıxan marşrutun sürücüsü ilə saat 08.25-də Xınalıqdan yola düşdük. Artıq 09.30-da Quba avtovağzalına çatdıq. Adambaşı 3 AZN-ə gəldik. Quba avtovağzalından da adambaşı 4 AZN-ə saat 10.30-da Bakıya yola düşdük. 11.42-də Siyəzən rayonu ərazisindəki Beşbarmaq ziyarətgahının aşağısındakı yolun qırağındakı məscidin yanına çatdıq. Bir qədər fasilədən sonra yola düşüb saat 13.20-da artıq Bakı avtovağzalına çatdıq. Beləliklə daha bir maraqlı səfəri başa vurduq.
